(VOA, 5-12-2013) - Ông Nelson Mandela, nhà lãnh đạo chống chủ nghĩa apartheid và là tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi, đã qua đời hôm thứ Năm, thọ 95 tuổi.

Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma loan báo tin tức này trong một diễn văn được truyền hình toàn quốc. Ông Zuma nói rằng ông Mandela đã "ra đi thanh thản."

Khi đưa ra lời loan báo với thế giới về sự qua đời của ông Mandela, Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma nói rằng "Đất nước chúng ta đã mất đi người con vĩ đại nhất" và ông kêu gọi nhân dân Nam Phi hãy tái khẳng định viễn kiến của ông Mandela về một xã hội không còn cảnh con người bị bóc lột, hay áp bức.  ông Zuma nói. Ông nói rằng ông Mandela sẽ được cử hành quốc tang và Nam Phi sẽ treo cờ rủ.

Ông Mandela đã trải qua gần ba thập kỷ trong tù vì vai trò của ông trong cuộc chiến dẫn đến chấm dứt chế độ cai trị của người da trắng thiểu số và sự phân biệt đối xử chính thức đối với người da đen ở Nam Phi.

Sau khi được phóng thích, ông nổi lên như một biểu tượng của hòa bình và hòa giải và được trao giải Nobel Hòa bình vào năm 1993. Năm sau, ông trở thành tổng thống đầu tiên của Nam Phi.
 
Ông Mandela bị bệnh lao phổi trong thời gian ba thập niên bị giam giữ. Những năm qua ông phải nhập viện liên tục, lần gần đây nhất là do nhiễm trùng phổi tái phát.

Lãnh đạo, cựu lãnh đạo thế giới tưởng nhớ ông Mandela

Những lời tri ân dành cho ông Mandela đã bắt đầu đổ về từ khắp nơi trên thế giới ngay sau khi tin tức ông qua đời được loan báo.
 
Tại Tòa Bạch Ốc, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama gọi ông Mandela là một con người đầy lương hảo, can đảm, và tạo được nhiều ảnh hưởng. Ông nói về cựu tổng thống Nam Phi đã gây cảm hứng cho ông như thế nào và rằng một nước Nam Phi tự do hòa bình là di sản lớn nhất của ông Mandela. Tổng thống Mỹ Barack Obama nói: "Hôm nay ông đã trở về nhà." Tổng thống da đen đầu tiên của Mỹ nói thế giới đã mất đi một trong những người can trường nhất và lương hảo nhất. Ông Obama nói ông không thể hình dung cuộc đời của mình ra sao nếu không có tấm gương ông Mandela.

Xuất hiện tại dinh thủ tướng Anh ở số 10 đường Downing, Thủ tướng David Cameron phát biểu rằng ông Mandela là một vị anh hùng đích thực trên toàn cầu, và viết trên trang Twitter: 'Một ánh sáng rạng ngời đã vụt tắt khỏi thế giới. Ông Nelson Mandela là anh hùng của thời đại chúng ta. Tôi đã yêu cầu treo cờ rủ tại dinh thủ tướng (số 10 đường Downing).'
 
Cựu Tổng thống Hoa Kỳ Jimmy Carter, Bill Clinton và George W. Bush cũng ca ngợi ông Mandela như một chiến sĩ bảo vệ tự do, nhân phẩm và bình đẳng. Trong khi đó, cựu Tổng thống George H.W. Bush gọi ông Mandela là “một người dũng cảm đạo đức phi thường, người đã thay đổi dòng lịch sử của đất nước ông.
 
Tổng thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-moon nói ông đau buồn sâu sắc và kêu gọi mọi người hãy theo sự gợi hứng của ông Mandela tiếp tục làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn, công bằng hơn.
 
Chủ tịch Ủy ban Âu châu Jose Manuel Barroso nói ông Mandela đã làm thay đổi tiến trình lịch sử, trong khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu gọi ông là một người với viễn kiến, không chấp nhận bạo lực và là một trong những nhân vật đáng kính trọng nhất trong thời đại của chúng ta.

Đám đông dân chúng tụ họp bên ngoài nhà ông Mandela ở Johannesburg nhảy múa, ca hát tỏ lòng thành kính ông theo phong tục tập quán của Nam Phi.