Thánh lễ Tấn phong Giám mục Giáo phận Vinh Phaolô Nguyễn Thái Hợp

(TTCG) – Thánh lễ Tấn phong Đức tân Giám mục GP. Vinh Phaolô Nguyễn Thái hợp đã được cử hành cách long trọng và sốt sắng tại Quảng trường Toà Giám mục Xã Đoài, vào lúc 7g00 ngày hôm nay, 23-7-2010, do Đức cha Phaolô Maria Cao Đình Thuyên, nguyên GM. GP. Vinh, chủ phong, với hai Đức cha phụ phong Đức cha Phaolô Bùi Văn Đọc, GM. GP. Mỹ Tho, và Đức cha Antôn Vũ Huy Chương, GM. GP. Hưng Hoá. Cùng đồng tế có Đức Hồng y GB. Phạm Minh Mẫn, 28 Đức Cha, và hàng trăm linh mục trong và ngoài giáo phận. Hiện diện trong Thánh Lễ long trọng này ước chừng có khoảng 30.000 giáo dân của 3 tỉnh Nghệ - Tĩnh - Bình của GP. Vinh, rất đông các tu sĩ nam nữ, chủng sinh, quý ân nhân thân nhân xa gần, quý khách mời trong và ngoài giáo phận, trong và ngoài nước.

Mở đầu Thánh lễ, Đức cha già Phaolô Maria Cao đã mời gọi cộng đoàn hân hoan dâng lời tạ ơn Thiên Chúa vì Ngài đã thương tuyển chọn Cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp làm GM. GP. Vinh. Trong tinh thần hiệp thông, ngài cũng mời gọi cộng đoàn cùng cảm tạ và cầu nguyện cho ĐTC Bênêđictô XVI được đầy ơn Chúa Thánh Thần, cầu nguyện cho Giáo Hội hoàn vũ và cho Giáo hội Việt Nam được luôn thịnh vượng và phát triển, cầu nguyện cho giáo phận Vinh luôn sống trong sự hợp nhất yêu thương, xin cho Đức tân Giám mục Phaolô luôn được tràn đầy ơn Chúa Thánh Thần để dẫn dắt giáo phận vững bước trên con đường sự thật và tình yêu.

Trong bài giảng ngắn gọn và súc tích, Đức cha Stêphanô Nguyễn Như Thể, TGM. TGP. Huế (vì bị cảm nên ngài nhờ Đức cha Giuse Võ Đức Minh đọc giúp) đã tỏ lòng quý mến vị cha già của Giáo phận Vinh, “vị giám mục trên từng cây số”, vị chủ chăn đạo đức, khôn ngoan, khiêm tốn, giản dị, cũng như cảm nhận được sức sống mãnh liệt mà cũng rất hồn nhiên cởi mở và thân thiện của GP. Vinh, một giáo phận giàu truyền thống, được tiếng có những những người con rất mực trung thành sắt son với mẹ Giáo Hội, dù gánh chịu thiệt thòi đau thương qua dòng lịch sử của mình.

Đức Tổng Stêphanô nhắc lại Giáo lý Công đồng Vatican II nói đến chức giám mục, mà tập tục phụng vụ Giáo Hội và các giáo phụ gọi là “chức linh mục tối cao”, một phẩm vị cao cả nhưng cũng đầy trách nhiệm. Ngài mượn lời 2 vị thánh để nói đến tình hiệp thông giữa giám mục và cộng đoàn tín hữu: Thánh Phaolô, trong thư gửi giáo đoàn Côrintô, đã nói: “Có ai yếu đuối mà tôi lại không cảm thấy mình yếu đuối, có ai vấp ngã mà tôi lại không cảm thấy mình sôi lên”; còn Thánh Augustinô dung một công thức tuyệt vời để nói về chức giám mục của mình: “Cho anh em, tôi là giám mục, cùng với anh em, tôi là Kitô hữu”.

Đức Tổng Stêphanô nhấn mạnh rằng sứ vụ chính của giám mục cũng là sứ vụ rao giảng Tin Mừng, và đó cũng chính là lẽ sống của Giáo Hội. Ngài mượn lời Đức cố Giáo hoàng Gioan Phaolô II nói trong Thông điệp Sứ vụ Đấng Cứu Thế: “Suốt dòng lịch sử Giáo Hội, nếu sức năng động trong truyền giáo là dấu chỉ của sức sống, thì việc sao nhãng truyền giáo lại là cơn khủng hoảng đức tin”, để nhấn mạnh đến sứ vụ cấp bách này. Theo đó, chúng ta cũng cần quan tâm đến những lĩnh vực mới được loan báo Tin Mừng trong thế giới hiện đại: ngoài lĩnh vực thông tin, còn có nhiều đến nhiều trung tâm văn hoá khác nhau như tranh đấu cho hoà bình, cho quyền con người, cho việc giải phóng và phát triển các dân tộc, nhất là những nhóm thiểu số, cho sự thăng tiến phụ nữ và trẻ em, cho việc bảo vệ môi trường sinh thái. Trong nhiều năm qua, Đức tân Giám mục Phaolô đã dấn thân vào các lĩnh vực văn hoá, giáo dục, xã hội. Đây là những lĩnh vực rộng lớn, đòi hỏi có sự cộng tác của nhiều người và là một nỗ lực dài hơi. Trước nhiệm vụ lớn lao này, Đức Tổng cầu chúc Đức tân Giám mục Phaolô thi hành sứ vụ với “một trái tim nồng ấm và một đầu óc lạnh tĩnh để nhận định, để biện phân tốt xấu, đúng sai, chính phụ, hầu hướng dẫn cộng đoàn một cách vững vàng và hài hoà trong sự thật và tình yêu, là châm ngôn mục vụ mà Đức tân Giám mục đã chọn làm chỉ nam cho sứ vụ giám mục của mình”. Ngài cũng nhấn mạnh đến điều quan trọng khi loan báo Tin Mừng là phải tìm cách thức tỉnh, gợi mở, gây ý thức, khơi nguồn cảm hứng, chứ không áp đặt, không tuyên truyền, không chinh phục như một nhà tâm lý giáo dục đã nói: “Người thầy tầm thường thì chỉ biết trình bày, người thầy giỏi thì biết giảng giải, người thầy xuất sắc thì biết chứng minh, người thầy vĩ đại thì biết thức tỉnh và khơi nguồn cảm hứng”.

Một khía cạnh khác Đức Tổng nhấn mạnh là hoạt động của Chúa Thánh Thần trong sứ vụ loan báo Tin Mừng. Ngài nói: “Chúa Thánh Thần chính là bậc Thầy vĩ đại trên hết mọi người thầy, là Đấng gợi mở, linh ứng, luôn thức tỉnh và khơi nguồn cảm hứng cho đời sống Kitô hữu, làm cho mọi sự có có hồn, có sinh khí, có linh khí và có sức lan toả, như hương thơm lôi cuốn một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, không cần những chiêu quảng cáo, hoàng nhoáng. Chúa Thánh Thần làm cho cuộc sống của họ năng động, làm cho đức tin của họ không ngừng sáng tạo và tái tạo khiến cho ngày càng nhanh hơn, mạnh hơn, cao hơn… Sống trong Chúa Thánh Thần, mắt họ trở nên tinh anh để nhìn thấy Giáo Hội là nhiệm thể Chúa Kitô, Giáo Hội bao la hơn những tư kiến hạn hẹp và những thành kiến đóng khung của mình. Tai họ sẽ thính nhạy để không chỉ nghe tiếng ào ào của một cậy rừng ngã đổ mà còn nghe rõ những tiếng lao xao của muôn vàn chồi non đang nhú lên trên cả cánh rừng. Lòng họ rộng mở để nhìn xa hơn những thất bại trước mắt và trông rộng hơn những thành công của ngày hôm nay. Họ không bực bội nôn nóng đòi nhổ ngay cỏ lùng ra khỏi ruộng lúa, điều này chỉ dành cho chủ ruộng mà thôi. Vả lại, họ cũng nhận thấy có cả cỏ lùng mọc chung với lúa tốt trong chính bản thân của mình. Họ cùng nhau thắp lên những đốm lửa chứ không ngồi mà than trách bóng tối, ngày ngày họ cầu nguyện và yêu thương phục vụ. Đối với họ, sa ngã và lỗi lầm không quan trọng bằng sửa sai và trỗi dậy, tiếp tục bước đi với sức mạnh của Chúa Thánh Thần. Họ không ngừng gột rửa, thanh luyện chính mình và luôn làm mới lại luôn mãi mỗi ngày. Trên hết mọi sự, họ thành tâm phục sự Chúa, yêu mến phục vụ Giáo Hội và con người”. Để kết luận, ngài mời gọi mỗi người cảm nhận niềm hạnh phúc được vui sống và lớn lên, được tự do và phát triển trong lòng Mẹ Giáo Hội, một Giáo Hội nao nức sống Tin Mừng và loan báo Tin Mừng cứu độ, cùng nhau vun đắp một môi trường sống chan hoà, trong đó những hoa quả của Chúa Thánh Thần được xum xuê nảy nở như lời Thánh Phaolô nói: “bác ái, hoan lạc, bình an, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, trung tín, hiền hoà, tiết độ”.

Đức cha già Phaolô Maria Cao Đình thuyên trong lời huấn dụ (trong phần nghi thức chuẩn bị tấn phong) đối với cộng đồng dân Chúa giáo phận và cách riêng đối với Đức tân Giám mục Phaolô, đã nhắn nhủ Đức tân Giám mục cách thân tình như bào huynh nhắn nhủ hiền đệ của mình, rằng chức giám mục được đặt lên vì loài người để lo việc của Thiên Chúa, và chức giám mục là danh từ chỉ công tác chứ không phải chỉ danh dự, và vị giám mục phải phục vụ công ích hơn là cai trị, theo huấn lệnh của Thầy Chí Thánh: “Ai làm lớn phải trở nên như người nhỏ và ai quyền cao chức trong phải trở nên như tôi tớ”.

Nghi thức Tấn phong Giám mục gồm 3 phần: nghi thức chuẩn bị, nghi thức chính yếu và nghi thức diễn nghĩa. Trong nghi thức chuẩn bị, một linh mục đại diện dân Chúa  tại GP. Vinh xin phong chức cho vị tiến chức, đọc Tông sắc bổ nhiệm giám mục của Toà Thánh. Nghi thức chính yếu bao gồm việc đặt tay và lời nguyện phong chức giám mục (cử chỉ đặt tay nói lên việc thông ban Thánh Thần và lời nguyện thánh hiến làm cho người được tuyển chọn tham dự vào sứ mạng mục tử lãnh đạo của Đức Kitô). Và sau cùng là các nghi thức diễn nghĩa, vị tân chức nhận các biểu tượng: được xức dầu trên đầu và nhận sách Phúc Âm (như dấu chỉ của sự thánh hiến và quyền giáo huấn), nhẫn giám mục (biểu tượng lòng trung tín và sự kết hợp với Giáo Hội như bạn trăm năm), mũ Mitra và gậy nhằm diễn tả chức năng mục tử của mình (chỉ phẩm chức và tư cách của người lãnh đạo trong nhiệm vụ được trao phó), đồng thời được các giám mục trao hôn bình an như dấu chỉ đón nhận một thành viên mới trong giám mục đoàn.  

Trước khi lãnh nhận chức giám mục, vị tiến chức đã công khai nói lên quyết tâm bảo vệ đức tin và chu toàn nhiệm vụ yêu thương và phục vụ dân Chúa của mình. Sau những lời cảm nghiệm dấn thân này của vị tiến chức, cộng đoàn cùng hát Kinh Cầu Các Thánh, trong lúc vị tiến chức phủ phục, để tha thiết nài xin các thánh chuyển cầu cho vị tiến chức trong sứ mạng sắp được trao phó. Lời chuyển cầu này của các thánh diễn tả mầu nhiệm hiệp thông trong Giáo Hội, đồng thời cho thấy ơn tuyển chọn tham dự vào sứ mạng giám mục là một hồng ân đến từ Thiên Chúa và cũng là một sứ mạng quan trọng liên quan đến toàn thể Giáo Hội.

Nghi thức phong chức kết thúc, Đức Giám mục chủ phong đến mời Đức tân Giám mục đến ngồi tại toà, và Đức tân Giám mục chủ sự phần phụng vụ Thánh Thể lần đầu tiên trong sứ vụ giám mục của mình.

Sau khi Đức tân Giám mục Phaolô cùng với 2 giám mục phụ phong đi ban phép lành đầu tay cho toàn thể cộng đoàn sau nghi thức hiệp lễ, Đức cha Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam (HĐGMVN) đã thay mặt cho HĐGMVN đón nhận Đức cha Phaolô làm thành viên mới của HĐGM. Ngài hy vọng rằng với những kinh nghiệm nhờ được thụ huấn và giảng dạy ở nhiều trường đại học trong nước và ngoài nước, cũng như đã có nhiều cơ hội tiếp xúc và dấn thân trong nhiều môi trường giáo dục, văn hoá và xã hội, sứ vụ mục tử của Đức tân Giám mục sẽ thêm phong phú, để loan truyền sự thật Phúc Âm với cái riêng của người mục tử nhận hậu chan chứa tình yêu như khẩu hiệu “Sự Thật và Tình Yêu” mà Đức tân Giám mục đã chọn. Ngài tin rằng Đức tân Giám mục là một thành viên quý giá cho HĐGMVN để cùng hiệp thông cộng tác trong các lĩnh vực hoạt động tông đồ, tiếp nối sự nghiệp của các vị mục tử tiền bối, để phát huy di sản cao đẹp của GP. Vinh cũng như của Giáo hội Công giáo Việt Nam.

Cha Phanxicô Xaviê Võ Thanh Tâm, đại diện cho mọi thành phần dân Chúa trong giáo phận, trong phần chúc mừng Đức tân Giám mục, nói lên sự quan phòng của Thiên Chúa trong biến cố trọng đại hôm nay. Ngài chúc mừng Đức tân Giám mục vì “có được một điểm tựa làm vững chắc thêm những bước đi trên đường hoạt động tông đồ, điểm tựa ấy là Đứa cha già Phaolô Maria. Ngài sẵn sàng truyền lại cho Đức tân Giám mục cả kho kinh nghiệm mục vụ quý báu của mình”. Thay mặt con cái giáo phận, ngài động viên Đức tân Giám mục trong sứ vụ mới đầy khó khăn và thử thách tại giáo phận, và ngài tin rằng với bàn tay che chở của Mẹ Maria, quan thầy giáo phận, cũng như tình thương của mọi thành phần dân Chúa nơi quê hương này, sẽ hậu thuẫn cho mọi việc làm của Đức tân Giám mục được thành công tốt đẹp.

Đáp lời, Đức tân Giám mục Phaolô đã nói lên tâm tình tri ân cảm tạ đối với Thiên Chúa, đối với Đức Thánh Cha, đối với Đức cha già Phaolô Maria, quý Đức Tổng, quý Đức cha, quý Cha, quý chủng sinh, quý tu sĩ nam nữ và mọi thành phần của cộng đồng dân Chúa, và với tất cả những ai bằng cách này hay cách khác đã đóng góp để có được ngày lễ long trọng và sốt sắng này. Ngài cũng xin mọi người tiếp tục yểm trợ, động viên, khích lệ và đồng hành cùng GP. Vinh, trong tình hiệp thông và liên đới, trên hành trình loan báo Tin Mừng.

Thánh lễ Tấn phong Giám mục kết thúc trong niềm vui và hân hoan. Và có lẽ mọi người đều mang trong mình niềm thao thức cho cách đồng truyền giáo tại quê hương Việt Nam, mong cho mảnh đất được gieo trồng và được tưới đẫm bằng máu các anh hùng tử đạo này, sẽ tiếp tục cho mọc lên và sinh hoa trái đức tin, và sinh ra “những mục tử như lòng Chúa mong ước”. Nguyện xin từng người trong chúng ta, cùng với Đức tân Giám mục Phaolô, ý thức được sứ mạng loan báo Tin Mừng với tất cả lòng nhiệt thành và yêu mến.