Các Giáo hoàng Gioan Phaolô II và Bênêđictô XVI, lần lượt từ Ba Lan và Đức, đã sống Thế chiến II từ sâu thẳm trải nghiệm cá nhân và gia đình của các ngài. Theo bước chân của các ngài, Đức Thánh Cha Phanxicô đã ưu tiên chuyến viếng thăm trại Auschwitz.
Auschwitz được giải phóng vào ngày 27 tháng 1 năm 1945. Ngày đó được đánh dấu hàng năm là Ngày Tưởng niệm Holocaust.
Đức Giáo hoàng Phanxicô: Lạy Chúa, xin tha thứ cho quá nhiều sự độc ác
Đức Thánh Cha Phanxicô đã đến thăm đó vào năm 2016.
Đức Phanxicô dừng lại để cầu nguyện trong im lặng tại Quảng trường Điểm Danh, nơi các tù nhân bị treo cổ và nơi Thánh Maximilian Kolbe đã hiến mạng sống của mình để đổi lấy mạng sống của một tù nhân khác.
Sau khi được Đức Bề trên Tổng quyền và Giám tỉnh Dòng Phanxicô Minor Conventual, nơi Thánh Maximilian Kolbe tử đạo tại cửa “xà lim”, ngài tiến một mình vào phòng giam số 18 của phần ngầm của Khu 11, nơi linh mục Ba Lan qua đời. Đói là một trong nhiều hình thức tử hình tồn tại ở trại Auschwitz. Các tù nhân, được chọn từ khu hoặc nhóm lao động mà một tù nhân đã trốn thoát, bị kết án chết từ từ trong các phòng giam đói của trại. Hiện có một tấm bảng kỷ niệm và một ngọn nến, do Thánh Gioan Phaolô II, tặng trong phòng giam của Thánh Maximilian Kolbe.
Khi rời đi, Đức Giáo hoàng đã ký vào Sách Vinh Danh với những lời sau đây: “Lạy Chúa, xin thương xót dân Chúa, xin tha thứ cho quá nhiều sự tàn ác.” (Franciscus, 29.7.2016).
Đức Giáo hoàng Bênêđictô: Chúa ở đâu trong những ngày đó?
Đức Giáo hoàng Bênêđictô XVI đã đến thăm 10 năm trước, vào năm 2006. Trong số những cân nhắc của mình, ngài nói:
Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã đến đây với tư cách là một người con của dân tộc Ba Lan. Tôi đến đây hôm nay với tư cách là một người con của nhân dân Đức. Chính vì lý do này, tôi có thể và phải lặp lại những lời của ngài: Tôi không thể không đến đây. Tôi phải đến…
Có bao nhiêu câu hỏi nảy sinh ở nơi này! Liên tục có câu hỏi: Chúa ở đâu trong những ngày đó? Tại sao Ngài lại im lặng? Làm thế nào Ngài có thể cho phép cuộc tàn sát bất tận này, chiến thắng của cái ác này?…
Chúng ta không thể xem xét kế hoạch bí ẩn của Thiên Chúa - chúng ta chỉ thấy từng phần một, và chúng ta sẽ sai lầm khi tự đặt mình làm thẩm phán của Thiên Chúa và lịch sử. Vậy thì chúng ta sẽ không bênh vực con người, mà chỉ góp phần vào sự sụp đổ của con người. Không - khi tất cả đã được nói và làm xong, chúng ta phải tiếp tục khiêm nhường kêu lên với Chúa: Hãy sống lại chính mình! Xin đừng quên loài người, tạo vật của Ngài! Và tiếng kêu của chúng ta với Chúa cũng phải là tiếng kêu xuyên thấu tận trái tim chúng ta, tiếng kêu đánh thức trong chúng ta sự hiện diện tiềm ẩn của Thiên Chúa - để quyền năng của Người, sức mạnh mà Người đã gieo vào lòng chúng ta, sẽ không bị chôn vùi hay bóp nghẹt trong chúng ta bởi vũng lầy của sự ích kỷ, tự cao tự đại, thờ ơ hoặc chủ nghĩa cơ hội…
Nơi mà chúng ta đang đứng là một nơi của ký ức, đó là nơi của Shoah. Quá khứ không bao giờ đơn giản là quá khứ. Nó luôn luôn có điều gì đó để nói với chúng ta; nó cho chúng ta biết những con đường để đi và những con đường không nên đi…
Tại Auschwitz-Birkenau, con người bước qua một “thung lũng bóng tối”. Và vì vậy, tại nơi này, tôi muốn kết thúc bằng lời cầu nguyện tin cậy - với một trong những Thánh vịnh của Đavid, cũng là lời cầu nguyện của các Kitô hữu: "Chúa là mục tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì. Trong đồng cỏ xanh tươi, Người cho tôi nằm nghỉ. Người đưa tôi tới dòng nước trong lành và bổ sức cho tôi. Người dẫn tôi trên đường ngay nẻo chính vì danh dự của Người. Lạy Chúa, dầu qua lũng âm u con sợ gì nguy khốn, vì có Chúa ở cùng. Côn trượng Ngài bảo vệ, con vững dạ an tâm. Chúa dọn sẵn cho con bữa tiệc ngay trước mặt quân thù. Đầu con, Chúa xức đượm dầu thơm, ly rượu con đầy tràn chan chứa. Lòng nhân hậu và tình thương Chúa ấp ủ tôi suốt cả cuộc đời, và tôi được ở đền Người những ngày tháng, những năm dài triền miên." (Tv 23,1-6). Chúng ta không thể xem xét kế hoạch bí ẩn của Thiên Chúa - chúng ta chỉ thấy từng phần một, và chúng ta sẽ sai lầm khi tự đặt mình làm thẩm phán của Thiên Chúa và lịch sử.
Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II: Chiến tranh đừng bao giờ tái diễn nữa
Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã đến thăm trại tử thần vào năm 1979, rất nhanh sau khi đăng quang. Ở quê hương Ba Lan, đó là nơi mà ngài đã đến quá nhiều lần, như ngài lưu ý:
Tôi ở đây hôm nay với tư cách là một người hành hương. Ai cũng biết rằng tôi đã đến đây nhiều lần. Rất nhiều lần! Và tôi đã nhiều lần đi xuống phòng giam của Thánh Maximilian Kolbe và quỳ gối trước bức tường hành quyết và đi qua đống đổ nát của các lò hỏa táng ở Birkenau. Tôi không thể không đến đây với tư cách là Giáo hoàng.
Đức Gioan Phaolô II đã dẫn lời người tiền nhiệm của ngài, Đức Phaolô VI.
Vì vậy, tôi muốn lặp lại ở chỗ này những lời mà Đức Phaolô VI đã tuyên bố trước các Tổ chức Liên Hiệp Quốc: “Đủ để nhớ rằng máu của hàng triệu người, vô số và đau khổ chưa từng có, tàn sát vô ích và tàn tích kinh hoàng, là sự trừng phạt của giao ước gắn kết các bạn trong một cam kết long trọng sẽ thay đổi lịch sử tương lai của thế giới: Không còn nữa chiến tranh, chiến tranh không bao giờ nữa. Đó là hòa bình, hòa bình phải hướng dẫn số phận của các dân tộc và của toàn thể nhân loại.” (AAS 57, 1965, tr. 881).
Ngài kết luận diễn văn của mình như thế này:
Tôi nói không chỉ vì những người đã chết, bốn triệu nạn nhân của cánh đồng rộng lớn này, tôi nói điều đó nhân danh tất cả các quốc gia đang bị vi phạm và lãng quên các quyền của họ. Tôi nói, bởi vì nó bắt buộc tôi, bắt buộc tất cả chúng ta - với sự thật. Tôi nói, bởi vì nó bắt buộc tôi, nó bắt buộc tất cả chúng ta, quan tâm đến nhân loại.
Và bởi vì điều này, tôi yêu cầu tất cả những ai nghe thấy tôi, rằng bạn hãy tập trung, hãy tập trung tất cả sức mạnh của mình để chăm sóc con người. Nhưng những ai lắng nghe tôi với đức tin nơi Chúa Giêsu Kitô, tôi yêu cầu các bạn, hãy tập trung vào lời cầu nguyện cho hoà bình và hoà giải.
Các anh chị em thân mến, tôi không còn gì để nói nữa.
Tôi ghi nhớ những lời khẩn cầu:
Thánh là Chúa! Thánh thiện và mạnh mẽ! Thánh bất tử! Xin cứu khỏi bệnh dịch, nạn đói, nạn hỏa hoạn và chiến tranh… Và từ chiến tranh, Xin hãy giải cứu chúng con, Chúa ơi!
Amen.