Andrey Chernyak là nhà xây dựng phi thuyền không gian Xô Viết. Ông trở lại Chính thống giáo thập niên 1980 và trở thành cộng tác viên thân cận nhất của Cha Alexander Mien, người bị sát hại năm 1990. Trong nhiều năm sau đó, ông làm việc trong tư cách một khoa học gia vi tính, tham gia nhiều công trình truyền bá Tin Mừng và đối thoại đại kết. Vợ ông, Bà Karina, là sáng lập viên của câu lạc bộ “Hosanna” ở Moscow, chuyên tổ chức các sinh hoạt truyền bá Tin Mừng nơi người trẻ. Hai vợ chồng đã nhiều năm liên hệ với Giáo xứ Thánh Alexander Nevsky của Cha Alexander Borisov, người qui tụ giới ưu tú trí thức và nghệ sĩ của Moscow. Hiên họ sống ở Vilnius. Hãng thông tấn Công giáo của Ba Lan Katolicka Agencja Informacyjna [KAI] vừa có cuộc phỏng vấn họ; cuộc phỏng vấn này đã được tập san Aleteia đăng tải. (https://aleteia.org/2022/03/06/orthodox-russian-intellectuals-forgive-us-for-what-russia-is-doing-today-interview/)

KAI: Với tư cách là những Kitô hữu Chính thống giáo Nga, ông bà cảm nhận như thế nào về cuộc tấn công của quân đội Nga vào quốc gia Ukraine độc lập?

Karina và Andrei Czerniakow: Chúng tôi cảm thấy đau đớn, cay đắng, sợ hãi, xấu hổ và tức giận do những gì đang xảy ra. Gần như không thể tin được. Chúng tôi không biết làm cách nào để giúp người Ukraine trong tình huống này ngoài lời cầu nguyện. Tất cả các suy nghĩ của chúng tôi hiện nay hướng về Ukraine, và chúng tôi nhận ra rằng đây là một thảm kịch cho cả hai quốc gia, Ukraine và Nga. Các quốc gia của chúng tôi là anh em, và thảm kịch này đã chia rẽ chúng tôi và sẽ tiếp tục chia rẽ chúng tôi trong nhiều thập niên, có lẽ trong nhiều thế hệ. Chúng tôi cảm thấy rất hối hận đối với những người phải chịu đựng những cuộc tấn công dữ dội này, những cuộc không kích này. Chúng tôi rất hối hận đối với những người Ukraine đang hấp hối, đặc biệt là trẻ em, và cả những người Nga đang chết một cách vô nghĩa, dẫn tới cái chết bởi một người điên.

Ông bà giải thích thế nào về các phát biểu của Vladimir Putin, trong đó ông ta thực sự không những chỉ phủ nhận quyền độc lập của Ukraine, mà còn cho rằng Ukraine là một phần không thể tách rời của Nga và bị cai trị bởi nhóm Quốc xã, những kẻ phải bị loại bỏ?

Các phát biểu của Vladimir Putin đối với chúng tôi là những lời nói của một người đàn ông không có học. Chúng là những lời vô nghĩa khủng khiếp đầy rẫy tuyên truyền, những lời tuyên truyền không đem lại cho nước Nga một con đường rõ ràng nào để tiến lên phía trước. Tuyên truyền có tác động rất mạnh đến não bộ của người ta. Rất tiếc, rất nhiều người Nga tin vào điều đó. Điều này cũng tương tự như ở nước Đức của Hitler, nơi tuyên truyền gieo rắc ý thức hệ vô nghĩa vào đầu người ta. Ngày nay, điều y như thế cũng đang xảy ra ở Nga.

Ukraine là gì đối với ông bà? Đâu là vị thế và vai trò của nó trong khu vực này của Châu Âu?

Ukraine là một đất nước thân yêu đối với trái tim chúng tôi. Chúng tôi có nhiều người gần gũi với chúng tôi ở đó, thân yêu với chúng tôi, những người đã quan trọng đối với chúng tôi trong suốt cuộc đời của chúng tôi. Chúng tôi mang ơn rất nhiều người trong số họ vì họ là những bậc thầy và thầy dạy của chúng tôi. Đó là một đất nước tuyệt vời với một nền văn hóa tuyệt vời, độc lập và phong phú. Ukraine hoàn toàn phải được quyền tự định đoạt số phận của mình, kể cả quyền gia nhập NATO hay Liên minh Châu Âu. Dù sao, Ukraine có thể đóng một vai trò rất quan trọng trong nền văn hoá của toàn Châu Âu và trong nền chính trị Châu Âu. Nó chỉ cần được phép làm như vậy.

Chúng ta có thể đánh giá ra sao thái độ của Toà Thượng phụ Moscow và chính Thượng phụ Kirill đối với hành động xâm lược Ukraine?

Chúng tôi rất đau lòng vì Giáo hội Chính thống giáo, mà chúng tôi thuộc về, đã không phản đối hành động xâm lược. Cả Giáo hội nói chung và bản thân Thượng phụ Kirill đều không làm như vậy. Sự gây hấn này là vi phạm tất cả các điều răn của Thiên Chúa.

Điều gì giải thích cho việc các giám mục Chính thống giáo Nga không lên án hành vi xâm lược này?

Sự kết hợp giữa Giáo Hội và Nhà nước của Nga. Sợ một số biện pháp trừng phạt của giáo hội hoặc thiếu lợi ích bản thân. Tuy nhiên, điều này không áp dụng cho tất cả các giám mục và tất cả các linh mục. Nhiều người, đặc biệt là các linh mục, đã lên tiếng phản đối. Ngoài ra, một số giám mục không đồng ý với những gì đang xảy ra, mặc dù họ không nói công khai như vậy. Những người bất đồng chính kiến này đang dẫn đầu những buổi cầu nguyện long trọng (tuần cửu nhật) cho việc hoà giải và chấm dứt cuộc chiến khủng khiếp này.

Các giới Chính thống giáo khác ở Nga, chẳng hạn như các đệ tử cũ của Fr. Aleksandr Mien, mà ông bà thuộc về, nghĩ gì về tình hình này?

Chúng tôi không thể nói về tất cả các giới Chính thống giáo ở Nga; có nhiều ý kiến khác nhau, đa dạng chồng chéo lên nhau. Chúng tôi chỉ có thể nói về chính chúng tôi, những người gần gũi với chúng tôi, trong đó, thật không may, cũng có những ý kiến khác nhau, mặc dù hầu hết bạn bè của chúng tôi, anh chị em Kitô hữu của chúng tôi lên án chiến tranh, cầu nguyện cho hoà bình và làm những gì họ có thể làm để hoà giải và giúp đỡ những người đau khổ ở Ukraine.

Có bất cứ Kitô hữu Chính thống giáo nào ở Nga đưa ra sáng kiến để chấm dứt chiến tranh, giúp Ukraine hoặc đưa ra những cử chỉ liên đới với nước này không?

Sáu nghìn người Nga đã bị bỏ tù vì tham gia vào các hành động đình công và biểu tình phản đối chiến tranh. Mọi nỗ lực, ngay cả khi không có bất cứ dấu hiệu phản kháng nào bên ngoài, luôn bị dẹp bỏ, và những người tham gia sẽ bị tống vào tù. Do đó, tôi không biết có thể làm gì khác. Ở Mỹ thì hoàn toàn khác, khi hàng ngàn người lên tiếng phản đối chiến tranh ở Việt Nam, nhưng không ai bắt họ ở đó.

Ở đất nước chúng tôi, nhiều người mặc dù không tán thành chủ trương của Putin, ngại ra đường biểu tình nhưng họ vẫn cầu nguyện vì trong thâm tâm họ muốn chiến tranh dừng lại, họ muốn hòa bình. Họ cảm thấy xấu hổ, cảm thông cho người Ukraine, và cảm giác tội lỗi.

Tôi biết những người Nga này rất muốn giúp đỡ về vật chất cho người Ukraine, nhưng không thể gửi tiền, họ muốn nhận người tị nạn, nhưng người tị nạn không trốn sang Nga, họ muốn gửi viện trợ nhân đạo, nhưng điều này cũng không thể có được. Do đó, chúng tôi không nhìn thấy khả năng hỗ trợ. Nó chỉ có thể từ bên ngoài nước Nga. Mọi người từ khắp nơi trên thế giới đang quyên góp mọi thứ, quần áo ấm, tiền bạc, thực phẩm, để giúp đỡ những người Ukraine ở đất nước của họ và cả những người bị buộc phải ra nước ngoài.

Là các Kitô hữu ở Nga, ông bà muốn gửi thông điệp gì đến các Kitô hữu khác ở Châu Âu và trên thế giới?

Trước hết, Putin và những người thân cận nhất của ông ta không phải là hoàn toàn Nga. Xin đừng nghĩ rằng đây là hành động gây hấn của cả nước Nga. Chúng tôi nhớ lại lời của một linh mục người Ý, Cha Romano Scalfi, người sáng lập và giám đốc của "Russia Cristiana" và đã làm nhiều việc để khôi phục Kitô giáo, Chính thống giáo ở Nga. Cha Romano ngay trước khi qua đời (mất năm 2016) đã nói: "Bất chấp mọi điều, hãy yêu nước Nga."

Tôi không biết ngài đã nhìn thấy trước được bao nhiêu về cơn ác mộng đang xảy ra ngày hôm nay và những gì khác mà nước Nga có thể mang lại cho thế giới. Nhưng cụm từ “Bất chấp mọi điều, hãy yêu nước Nga”, đối với tôi là một dấu hiệu cho thấy ngài có thể thấy trước khả năng đó. Nước Nga không chỉ có Putin, mà còn có Pushkin, Tolstoy, các nhạc sĩ, hoạ sĩ, nền văn hoá Nga rộng lớn, và rất nhiều người đơn giản tốt lành, tử tế, cũng như các Kitô hữu chính thống đầy đức tin. Tôi tưởng tượng rằng nếu Cha Alexander Mien còn sống hôm nay, lời nói vang dội của ngài chắc chắn sẽ là "Đừng có chiến tranh!".

Chúng tôi cũng muốn nói thêm rằng chúng tôi rất mong muốn những điều như thế này sẽ không bao giờ xảy ra nữa ở châu Âu hoặc trên toàn thế giới.

Xin tha thứ cho chúng tôi!