Galileo, Mozart, Descartes, Cervantes và Thánh Têrêxa thành Lisieux có điểm gì chung? Tất cả họ đã đi hàng trăm dặm để bước vào bên trong ngôi nhà của Đức Trinh Nữ Maria, được bảo tồn bên trong một vương cung thánh đường ở thị trấn nhỏ Loreto của Ý.

Những người hành hương Công giáo đã đổ xô đến Nhà Thánh Loreto từ thế kỷ 14 để đứng bên trong những bức tường nơi truyền thống cho rằng Đức Trinh Nữ Maria được sinh ra, lớn lên và được Thiên thần Gabriel chào đón.

Nói cách khác, nếu công trình kiến trúc thực sự đến từ ngôi nhà cổ ở Nazareth, thì những bức tường của ngôi nhà thánh đã chứng kiến khi “Ngôi Lời trở nên xác phàm” tại Lễ Truyền Tin, một thời điểm mà lịch sử nhân loại đã chuyển hướng.

Đức Thánh Cha Phanxicô đã nâng tầm lễ Đức Mẹ Loreto vào năm 2019 bằng sắc lệnh đưa lễ này vào lịch Rôma hiện tại như một lễ tưởng niệm tuỳ chọn hằng năm vào ngày 10 tháng 12.

Đền thờ Giáo hoàng của Nhà Thánh sẽ mừng lễ Đức Mẹ Loreto năm nay bắt đầu bằng cuộc rước nến canh thức vào đêm ngày 9 tháng 12. Đền thờ đã mời người Công giáo trên khắp thế giới tham gia lễ kỷ niệm từ nhà bằng cách đặt một ngọn nến thắp sáng trong cửa sổ trong khi đọc Kinh Kính Mừng hoặc Kinh Cầu Loreto.

Truyền thống cho rằng Nhà Thánh đã đến Loreto vào ngày 10 tháng 12 năm 1294, sau cuộc giải cứu thần kỳ khỏi Đất Thánh khi quân Thập tự chinh bị đánh đuổi khỏi Palestine vào cuối thế kỷ 13.

Có một câu chuyện thường được lặp đi lặp lại rằng các thiên thần đã mang Nhà Thánh từ Palestine đến Ý. Trong khi những người nghe hiện đại có thể nghi ngờ tính xác thực của truyền thuyết, thì các tài liệu lịch sử đã chứng minh niềm tin của những người hành hương ngoan đạo trong nhiều thế kỷ - với một sự mỉa mai.

Năm 1900, bác sĩ của giáo hoàng, Joseph Lapponi, đã phát hiện ra các tài liệu trong kho lưu trữ của Vatican nói rằng vào thế kỷ 13, một gia đình quý tộc Byzantine, gia đình Angeli, đã giải cứu "các vật liệu" từ "Nhà của Đức Mẹ" khỏi những kẻ xâm lược Hồi giáo và sau đó vận chuyển chúng đến Ý cho việc xây dựng một ngôi đền.

Cái tên Angeli có nghĩa là "thiên thần" trong cả tiếng Hy Lạp và tiếng Latinh.

Các thư từ ngoại giao lịch sử khác, mãi đến năm 1985 mới được xuất bản, thảo luận về “những viên đá thánh bị lấy đi khỏi Ngôi nhà của Đức Mẹ, Mẹ Thiên Chúa”. Vào mùa thu năm 1294, "những viên đá thánh" được đưa vào của hồi môn của Ithamar Angeli cho cuộc hôn nhân của cô với Philip II của Anjou, con trai của Vua Charles II của Naples.

Một đồng xu do một thành viên trong gia đình Angeli đúc cũng được tìm thấy dưới nền móng của ngôi nhà ở Loreto. Ở Ý, tiền xu thường được cắm vào móng của toà nhà để chỉ ra ai chịu trách nhiệm xây dựng tòa nhà đó.

Các cuộc khai quật ở cả Nazareth và Loreto đều tìm thấy những vật liệu tương tự ở cả hai địa điểm. Những viên đá tạo nên phần dưới của các bức tường của Nhà Thánh ở Loreto dường như đã được hoàn thiện bằng một kỹ thuật đặc biệt của người Nabataeans, kỹ thuật này cũng phổ biến ở Palestine. Có những dòng chữ viết bằng các ký tự Hy Lạp được đảo lộn với các chữ cái tiếng Do Thái liền kề có nội dung “Ôi Chúa Giêsu Kitô, Con Đức Chúa Trời”, được viết theo cùng một phong cách được khắc trong hang động ở Nazareth.

Các nhà khảo cổ cũng xác nhận một truyền thống của Loreto rằng các Kitô hữu vào thế kỷ thứ ba đã biến ngôi nhà của Maria ở Nazareth thành nơi thờ phượng bằng cách xây dựng một nhà thờ kiểu giáo đường Do Thái xung quanh ngôi nhà. Một giám mục vào thế kỷ thứ bảy đã đến Nazareth để ý thấy một nhà thờ được xây dựng tại ngôi nhà nơi diễn ra Lễ Truyền Tin.

Từ Thánh Phanxicô Salê đến Thánh Louis de Montfort, nhiều vị thánh đã viếng thăm Nhà Thánh Loreto trong nhiều thế kỷ. Thánh Charles Borromeo đã thực hiện 4 cuộc hành hương vào năm 1566, 1572, 1579 và 1583.

Thánh Gioan Phaolô II vào năm 1993 đã gọi Nhà Thánh Loreto là “đền thờ quan trọng nhất có tầm quan trọng quốc tế dành riêng cho Đức Trinh Nữ Maria”.

Chiến thắng trước quân Thổ Nhĩ Kỳ tại Lepanto là nhờ Thánh Piô V, Đức Trinh Nữ Loreto, khiến cả Tướng quân Marcantonio Colonna và John của Áo lần lượt hành hương đến đền thờ vào năm 1571 và 1576.

Christopher Columbus đã lập lời thề với Đức Mẹ Loreto vào năm 1493 khi ông và thuỷ thủ đoàn của mình gặp bão trong chuyến hành trình trở về từ Châu Mỹ. Sau đó, ông đã cử một thuỷ thủ đến Loreto thay mặt toàn bộ thuỷ thủ đoàn để hành hương tạ ơn.

Nữ hoàng Christina của Thuỵ Điển đã dâng vương miện và vương trượng của mình cho Đức Mẹ Đồng Trinh Maria ở Loreto vào năm 1655 sau khi bà chuyển đổi từ đức tin Lutheran sang Công giáo.

Napoléon đã cướp bóc ngôi đền và kho bạc của nó vào ngày 13 tháng 2 năm 1797, mang theo những viên ngọc quý và những món quà khác mà tầng lớp quý tộc Châu Âu, bao gồm cả một số quốc vương Pháp, dâng tặng Đức Trinh Nữ Maria trong nhiều thế kỷ. Tuy nhiên, đối tượng có giá trị thực sự trong mắt những người hành hương, Ngôi nhà Thánh của Đức Maria, vẫn bình yên vô sự.

Trong một bài giảng năm 1995, Thánh Gioan Phaolô II đã gọi Nhà Thánh Loreto là “ngôi nhà của tất cả những người con được Chúa nhận nuôi”.

Ngài nói tiếp: “Sợi chỉ lịch sử của toàn nhân loại được buộc lại trong ngôi nhà đó. Chính Đền thờ của Nhà Nazareth, mà Giáo hội ở Ý được Chúa quan phòng cột chặt vào, Giáo hội này tái khám phá ra một lời nhắc nhở mau lẹ về Mầu nhiệm Nhập thể, nhờ đó mỗi người được mời gọi đạt đến phẩm giá của Con Chúa.”