Người ta biết rất ít về Thánh Tông đồ Philipphê, và những gì được biết đôi khi bị nhầm lẫn với Thánh Philipphê Phó tế, được đề cập trong Công vụ Tông đồ.

Không phải tất cả các hoạt động của 12 sứ đồ sau khi Đức Thánh Linh hiện xuống vào Lễ Ngũ Tuần đều được ghi lại một cách chi tiết. Chẳng hạn, chúng ta biết nhiều về Thánh Phêrô hơn là về Thánh Philipphê. Một trong những vấn đề trong cuộc phiêu lưu của Thánh Philipphê là có một Thánh Philipphê khác mà nhiều Kitô hữu đầu tiên nhầm lẫn với vị tông đồ.

Thánh Philipphê phó tế

Có một Thánh Philipphê được nhắc đến trong Công vụ Tông đồ, nhưng ông là phó tế chứ không phải tông đồ:

Thời đó, khi số môn đệ thêm đông, thì các tín hữu Do-thái theo văn hoá Hy-lạp kêu trách những tín hữu Do-thái bản xứ, vì trong việc phân phát lương thực hằng ngày, các bà goá trong nhóm họ bị bỏ quên. Bởi thế, Nhóm Mười Hai triệu tập toàn thể các môn đệ và nói: “Chúng tôi mà bỏ việc rao giảng Lời Thiên Chúa để lo việc ăn uống, là điều không phải. Vậy, thưa anh em, anh em hãy tìm trong cộng đoàn bảy người được tiếng tốt, đầy Thần Khí và khôn ngoan, rồi chúng tôi sẽ cắt đặt họ làm công việc đó. Còn chúng tôi, chúng tôi sẽ chuyên lo cầu nguyện và phục vụ Lời Thiên Chúa.” Đề nghị trên được mọi người tán thành. Họ chọn ông Tê-pha-nô, một người đầy lòng tin và đầy Thánh Thần, cùng với các ông Phi-líp-phê, Pơ-rô-khô-rô, Ni-ca-no, Ti-môn, Pác-mê-na và ông Ni-cô-la, một người ngoại quê An-ti-ô-khi-a đã theo đạo Do-thái. Họ đưa các ông ra trước mặt các Tông Đồ. Sau khi cầu nguyện, các Tông Đồ ođặt tay trên các ông. (Công vụ 6:1-6)

Điều này không ngăn được nhiều Kitô hữu thời kỳ đầu (và thậm chí cả một số Kitô hữu thời hiện đại) nhầm lẫn giữa Thánh Philipphê với Thánh Philipphê Tông đồ.

Bách khoa toàn thư Công giáo giải thích một số lịch sử khó hiểu của hai vị thánh:

Truyền thống thế kỷ thứ hai liên quan đến ông là không chắc chắn, vì một truyền thống tương tự được ghi lại liên quan đến Phó tế Philipphê và Nhà truyền giáo - một hiện tượng hẳn là kết quả của sự nhầm lẫn gây ra bởi sự tồn tại của hai Philipphê. Trong bức thư gửi Thánh Victor, viết khoảng năm 189-98, giám mục Polycrates của Ephesus đề cập đến “những ngọn đèn vĩ đại”, mà Chúa sẽ tìm kiếm vào “ngày cuối cùng”, “Philipphê, một trong Mười hai Tông đồ, người được chôn cất ở Hieropolis cùng với hai cô con gái của ông, những người đã trưởng thành như các trinh nữ,” và cô con gái thứ ba, “sống trong Chúa Thánh Thần và an nghỉ ở Ephesus”. Mặt khác, theo Đối thoại của Caius, nhằm chống lại một người theo chủ nghĩa Montanist tên là Proclus, người này đã tuyên bố rằng “có bốn nữ tiên tri, con gái của Philipphê, tại Hieropolis ở Châu Á, nơi vẫn còn mộ của họ và cha họ”.

Cả hai Philipphê đều có những truyền thống tương tự được viết về họ và có thể được chôn cất trong cùng một thành phố.

Sứ đồ của người Hy Lạp

Trong những năm sau Lễ Ngũ Tuần, người ta thường tin rằng Philipphê đã phục vụ các cộng đồng nói tiếng Hy Lạp.

Một trong những lập luận cho trường hợp này là tên của Philipphê là tiếng Hy Lạp, và có thể đó là lý do tại sao ông được chọn để rao giảng Phúc âm cho người Hy Lạp.

Nếu ngài đến Hieropolis (thuộc Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay), thì vào thời điểm đó đó là một ngôi làng nói tiếng Hy Lạp.

Người ta nói rằng ông đã tử vì đạo ở Hieropolis, sau khi rao giảng chống lại tôn giáo ngoại giáo vốn là một phần trung tâm trong nền văn hóa của họ.

Thánh Philipphê Phó tế là ai?

Trong Công vụ Tông đồ có nhắc đến "Philipphê", nhưng ông không phải là một trong 12 sứ đồ. Khi đọc qua Công vụ Tông đồ, chương 6 và 8 có thể gây nhầm lẫn, vì chúng đề cập đến một người tên là Philipphê, và thoạt nhìn ông có vẻ là một trong 12 người ban đầu. Tuy nhiên, khi xem xét kỹ hơn những đoạn văn đó, chúng sẽ tiết lộ một người hoàn toàn khác, thường được gọi là Philipphê Phó tế.

Chìa khóa để xác định Philipphê Phó Tế là đọc đoạn văn từ Công vụ Tông đồ trích dẫn ở trên.

Trong chương 8, chính Philipphê này được đề cập đến, cùng với nhiều cuộc gặp gỡ khác nhau mà ông đã trải qua, chẳng hạn như với pháp sư Simon và hoạn quan người Ê-thi-ô-bi. Những đoạn văn này là tất cả những gì chúng ta có về Philipphê Phó Tế, mặc dù sau đó ông được tôn vinh là một vị thánh.

Ngày lễ kính Thánh Philipphê Phó tế theo Nghi thức Rôma là ngày 11 tháng 10, mặc dù ngày này không có trong lịch phổ quát của Giáo hội.