Chiều ngày 27/9/2024, tại Đại học Công giáo Leuven, Đức Thánh Cha đã có cuộc gặp gỡ với các giáo sư đại học. Trong bài diễn văn, Đức Thánh Cha mời gọi họ mở rộng các biên giới kiến thức và biến đại học trở thành không gian rộng mở cho con người và xã hội, biến nền giáo dục hàn lâm và văn hóa thành một không gian sống động, nơi hiểu và nói về sự sống, mang lại những đóng góp quyết định như men, muối của Phúc Âm.

Đại học Công giáo Leuven

Đại học Công giáo Leuven là Đại học Công giáo lâu đời nhất thế giới, được thành lập vào năm 1425 với sắc chỉ của Đức Giáo hoàng Martino V. Ban đầu đại học bao gồm 4 phân khoa: Khoa học Nhân văn, Giáo luật, Dân luật và Y khoa. Vào năm 1432, Đức Giáo hoàng cho phép mở thêm khoa Thần học.

Vào năm 1797, Đại học Công giáo Leuven bị lực lượng Cách mạng Pháp đóng cửa nhưng đến năm 1834 được Giáo hội Bỉ tái lập.

Vào năm 1968, Đại học được chia thành hai đại học riêng biêt: Đại học Công giáo Leuven thuộc khối nói tiếng Flamand, có trụ sở ở Leuven, và Đại học Công giáo Louvain của khối tiếng Pháp, tại thành phố mới được thành lập, Louvain-la-Neuve, cách đó khoảng 24km về phía nam-tây nam của Leuven.

Hiện nay Đại học Công giáo Leuven có hơn 60 ngàn sinh viên. Là một trong những tổ chức nghiên cứu hàng đầu của châu Âu, chắc chắn Đại học có thể được coi là có vai trò toàn cầu trong nhiều lĩnh vực. Sứ mạng của Đại học, dựa trên quan điểm Kitô giáo về nhân loại và thế giới, là nơi thảo luận cởi mở về các vấn đề xã hội, triết học và đạo đức, đồng thời là trung tâm tư duy phản biện trong cộng đồng.

Trong năm học 2024-2025, hai Đại học Công giáo Leuven và Louvain sẽ tổ chức kỷ niệm 600 năm thành lập.

Đón tiếp Đức Thánh Cha tại Đại học có ông Viện trưởng của Đại học Leuven và bà Viện trưởng của Đại học Louvain, Tổng Giám mục của Malines-Bruxelles trong vai trò là Đại Chưởng ấn của Đại học, và một số chức sắc chính quyền dân sự.

Các đại học là những không gian sáng tạo

Mở đầu bài diễn văn, Đức Thánh Cha nói: "Nhiệm vụ đầu tiên của Trường: cung cấp chương trình đào tạo toàn diện để mọi người nhận được những công cụ cần thiết để giải thích hiện tại và lập kế hoạch cho tương lai", và nhắn nhủ rằng "mục đích của giáo dục văn hoá không bao giờ là chính nó và các trường đại học đừng bao giờ có nguy cơ trở thành 'các thánh đường trong sa mạc'". Nhưng "do bản chất, đó là những nơi thúc đẩy những ý tưởng và nguồn cảm hứng mới cho cuộc sống và suy nghĩ của con người cũng như để đối mặt với những thách thức của xã hội. Nói cách khác, đó là những không gian sáng tạo".

Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng các đại học "tạo ra văn hoá, tạo ra các ý tưởng, nhưng trên hết nó thúc đẩy niềm đam mê tìm kiếm sự thật, phục vụ cho sự tiến bộ của con người. Đặc biệt, các trường đại học Công giáo, như trường của anh chị em, được kêu gọi “mang lại sự đóng góp mang tính quyết định của men, muối và ánh sáng của Tin Mừng của Chúa Giêsu Kitô và Truyền thống sống động của Giáo hội, những điều luôn mở ra những hoàn cảnh mới và những đề xuất mới” (Hiến chế Veritatis Gaudium, 3).

Hãy mở rộng các biên giới kiến ​​thức

Do đó, Đức Thánh Cha mời gọi các giáo sư: hãy mở rộng các biên giới kiến ​​thức! Ngài giải thích rằng đây không phải là việc "nhân rộng các quan niệm và lý thuyết, nhưng là biến nền giáo dục hàn lâm và văn hóa thành một không gian sống động, nơi hiểu và nói về sự sống". "Mở rộng biên giới và trở thành không gian rộng mở cho con người và xã hội là sứ mạng cao cả của một đại học."

Nguy cơ mất đi niềm vui học hỏi và rơi vào thái độ duy lý

Đức Thánh Cha nhận định: "Trên thực tế, trong thời đại của chúng ta, chúng ta thấy mình phải đối mặt với một tình huống mâu thuẫn, trong đó các ranh giới bị hạn chế. Một mặt, chúng ta đang đắm chìm trong một nền văn hoá được đánh dấu bằng việc từ bỏ việc tìm kiếm chân lý. Chúng ta đã mất đi niềm đam mê không ngừng tìm kiếm. Thay vào đó chúng ta tìm an ủi và trú ẩn trong một ý nghĩ yếu đuối, trong niềm tin rằng mọi thứ đều bằng nhau, mọi thứ đều giống nhau, mọi thứ chỉ là tương đối. Mặt khác, khi nói về sự thật trong bối cảnh đại học cũng như trong các lĩnh vực khác, chúng ta thường rơi vào thái độ duy lý, theo đó chỉ những gì chúng ta có thể đo lường và trải nghiệm mới có thể được coi là đúng, như thể cuộc sống chỉ đơn giản là vật chất và những gì có thể nhìn thấy được. Trong cả hai trường hợp, các ranh giới đều bị giới hạn."

Sự mệt mỏi về tinh thần

Nói về giới hạn thứ nhất, Đức Thánh Cha nhận định rằng chúng ta có sự mệt mỏi về tinh thần, "khiến chúng ta thường xuyên bất ổn và thiếu vắng niềm đam mê, như thể việc tìm kiếm ý nghĩa trong một thực tế vẫn không thể thể hiểu được thì vô ích". Ngài nói thêm: "Việc tìm kiếm sự thật thật sự mệt mỏi, bởi vì nó buộc chúng ta phải bước ra khỏi chính mình, chấp nhận rủi ro, đặt ra những câu hỏi cho chính mình. Và do đó, do sự mệt mỏi trí tuệ, chúng ta càng bị cuốn hút hơn bởi một cuộc sống hời hợt không đặt ra quá nhiều thách đố mới. Cũng giống như vậy, chúng ta bị thu hút nhiều hơn bởi một 'đức tin' dễ dàng, nhẹ nhàng, thoải mái, không bao giờ đặt câu hỏi về bất cứ điều gì."

Chủ nghĩa duy lý vô hồn

Nói về loại giới hạn thứ hai, Đức Thánh Cha lưu ý: "Ngày nay chúng ta một lần nữa có nguy cơ rơi vào chủ nghĩa duy lý vô hồn chịu sự chi phối của nền văn hoá kỹ trị. Khi con người chỉ được coi là vật chất, khi thực tại bị giới hạn trong giới hạn của những gì hữu hình, khi lý trí bị thu hẹp lại thành toán học và thực nghiệm, thì nhiều thứ đã mất đi. Theo cách này, chúng ta mất đi cảm giác ngạc nhiên, khả năng kinh ngạc, thúc đẩy chúng ta nhìn xa hơn, hướng mắt lên trời, khám phá ra chân lý ẩn giấu, trả lời cho những câu hỏi cơ bản như: Tại sao tôi sống? Ý nghĩa cuộc sống của tôi là gì? Mục đích cuối cùng và cùng đích của cuộc hành trình này là gì?"

Con người chỉ nhận ra chính mình nếu họ bắt đầu từ Thiên Chúa

Ngài lặp lại câu hỏi của Romano Guardini: "Tại sao con người, bất chấp mọi tiến bộ, lại không biết chính mình và ngày càng trở nên không biết như thế? Bởi vì họ đã đánh mất chìa khóa để hiểu được bản chất của con người. Quy luật về sự thật của chúng ta nói rằng con người chỉ nhận ra chính mình nếu họ bắt đầu từ trên cao, từ bên trên họ, từ Thiên Chúa, bởi vì sự sống của họ đến từ Người” ​​(Cầu nguyện và sự thật, Brescia 1973, 56).

Hãy cầu nguyện: “Lạy Chúa, xin hãy mở rộng các ranh giới của chúng con!”

Và Đức Thánh Cha đưa ra cách thế để chống lại sự mệt mỏi của tinh thần và chủ nghĩa duy lý vô hồn, hãy học cách cầu nguyện như Jabez: “Lạy Chúa, xin hãy mở rộng các ranh giới của chúng con!” Ngài nói: "Chúng ta hãy cầu xin Thiên Chúa chúc lành cho công việc của chúng ta, phục vụ một nền văn hoá có khả năng đối mặt với những thách thức ngày nay. Chúa Thánh Thần, Đấng chúng ta đã nhận được như một hồng ân, thúc đẩy chúng ta tìm kiếm, mở ra những không gian suy nghĩ và hành động của chúng ta, cho đến khi dẫn chúng ta đến sự thật toàn vẹn (xem Ga 16,13). Ngài nói rằng những giới hạn phải luôn thúc đẩy chúng ta tiến về phía trước, giúp chúng ta giữ được ngọn lửa nghiên cứu cháy sáng và vẫn là một cánh cửa mở để nhìn vào thế giới ngày nay.

Chào đón người tị nạn

Đức Thánh Cha cảm ơn các giáo sư bởi vì bằng cách mở rộng biên giới, họ đã tạo ra một không gian chào đón cho nhiều người tị nạn bị buộc phải chạy trốn khỏi vùng đất của họ, giữa hàng ngàn nỗi bất an, những khó khăn to lớn và đôi khi là những đau khổ khủng khiếp.

Một nền văn hoá mở rộng các biên giới, không mang tính 'bè phái

Ngài nói rằng chúng ta cần "một nền văn hoá mở rộng các biên giới, không mang tính 'bè phái' hay đặt mình lên trên những nền văn hoá khác. Một nền văn hoá như men tốt ở trong thế giới, góp phần vào thiện ích của nhân loại. Nhiệm vụ này, 'niềm hy vọng lớn nhất' này, được giao phó cho anh chị em!"

Tạo ra một nền văn hoá hoà nhập, có lòng trắc ẩn

Cuối cùng, ngài mời gọi các giáo sư, như là những bụi gai bốc cháy để mặc khải Thiên Chúa: "Hãy giữ ngọn lửa này cháy mãi; hãy mở rộng các ranh giới! Hãy là những người không ngừng tìm kiếm sự thật và đừng bao giờ dập tắt niềm đam mê của mình, để không nhượng bộ trước sự lười biếng suy nghĩ. Hãy là những nhân vật chính trong việc tạo ra một nền văn hoá hoà nhập, lòng trắc ẩn, quan tâm đến những người yếu thế nhất khi anh chị em tìm cách vượt qua những thách thức lớn lao của thế giới chúng ta đang sống."

Sau khi ban phép lành cho những người tham dự cuộc gặp gỡ, Đức Thánh Cha đi xe mui trần đến Grote Markt, quảng trường chính của thành phố Leuven để chào khoảng 20.000 tín hữu chờ đợi được gặp ngài, trước khi trở về Toà Sứ thần cách đó 27km để dùng bữa và nghỉ đêm.