Trò chuyện với nhà báo Maria Bernarda Llorente của Kênh Truyền hình Argentina “Canal Orbe 21” tại Nhà Thánh Marta ở Vatican ngay sau khi kết thúc Thượng Hội đồng, Đức Thánh Cha đã lên án “sự giả dối” của các nước khi nói về hoà bình trong khi tiếp tục các cuộc “xung đột vũ trang” và bày tỏ mối quan ngại về sự suy yếu của các thể chế.

Hoà bình chỉ có thể đạt được thông qua đối thoại và hòa giải thực sự

Nói về chiến tranh, “sự thất bại của con người”, Đức Thánh Cha than phiền về sự giả dối của các quốc gia ủng hộ hoà bình trong khi lại kiếm lợi từ hoạt động buôn bán vũ khí. Trong nhiều bài phát biểu và lời kêu gọi, ngài cũng lên án số các cuộc xung đột ngày càng tăng - đặc biệt là tình trạng bạo lực đang diễn ra ở Ucraina và Thánh Địa - và khẳng định lại xác tín của ngài rằng hòa bình chỉ có thể đạt được thông qua đối thoại và hoà giải thực sự.

Và nhắc lại hậu quả tai hại của việc buôn bán vũ khí, Đức Thánh Cha lên án thực tế rằng “một trong những khoản lợi nhuận đầu tư lớn nhất ở châu Âu đến từ các nhà máy sản xuất vũ khí. Vì vậy, chúng ta tổ chức các hội nghị và cuộc họp hòa bình, nhưng chúng ta vẫn tiếp tục sản xuất vũ khí để giết người”. Ngài ám chỉ rằng nhân loại có nguy cơ xây dựng một tương lai mong manh và nguy hiểm nếu tiếp tục theo quỹ đạo hiện tại.

Thừa nhận tính phức tạp của các cuộc xung đột hiện đại, Đức Thánh Cha chỉ ra sự thất bại của đạo đức cá nhân và lợi ích cá nhân là nguyên nhân khiến các cơ chế quốc tế không hiệu quả. Ngài nhấn mạnh: “Đối thoại là điều cốt yếu. Nếu không có đối thoại, sẽ không có hòa bình. Chúng ta phải ngừng tấn công lẫn nhau, ngừng phá hoại lẫn nhau và bắt đầu tạo nên những tương tác với nhau. Hoà bình đạt được thông qua đối thoại.”

Về việc Liên minh châu Âu cần tiếp tục làm việc vì hòa bình, Đức Thánh Cha nói: “EU không được đánh mất sự độc lập mà mình có trong vấn đề này. Đây là điều thúc đẩy sự thống nhất nội bộ và từ đó, EU có được sức mạnh để tương tác với bên ngoài. Các thể chế này đã suy yếu một chút, nhưng chúng vẫn có khả năng thúc đẩy đối thoại.”

Chống lại sự cực đoan và phân cực

Trong một thế giới ngày càng phân cực bởi các hệ tư tưởng, Đức Thánh Cha kêu gọi tập trung quá trình đổi mới vào sự thật và đối thoại. Ngài cảnh báo về những nguy cơ của chủ nghĩa phủ nhận (lựa chọn phủ nhận thực tế); ngài mô tả nó là “sự tự sát”, và thúc giục các nhà lãnh đạo giải quyết gốc rễ của xung đột bằng sự trung thực và khiêm nhường. Ngài nói: “Chủ nghĩa phủ nhận luôn nguy hại. Khi một người phủ nhận một thực tế, một lịch sử, một tình huống cụ thể, người đó đang tự bắn vào chân mình. Chỉ có thực tế mới giúp tìm ra cách thoát khỏi xung đột.”

Đức Thánh Cha cũng lên tiếng phản đối sự đan xen giữa tôn giáo với chính trị nhà nước, lưu ý rằng những liên minh như vậy thường dẫn đến sự không khoan dung và đàn áp. Ngược lại, ngài ca ngợi những ví dụ về sự chung sống và đối thoại, chẳng hạn như những gì ngài chứng kiến ở Indonesia.

Giáo hội hiệp hành: bao gồm những khác biệt

Suy tư về Thượng Hội đồng Giám mục kết thúc vào tháng 10, Đức Thánh Cha đã nhấn mạnh tầm quan trọng của cột mốc này trong triều đại giáo hoàng của ngài. Ngài nói: “Giáo hội không còn là sự áp đặt từ trên xuống nữa”. Ngài giải thích: “Không còn là các giám mục, Giáo hoàng, các linh mục, các nữ tu; mà là Giáo hội từ cơ cấu bên dưới thể hiện chính mình và tạo ra cộng đoàn.” Và ngài mô tả Giáo hội hiệp hành là một Giáo hội phát triển nhờ sự hòa hợp giữa những hỗn loạn, được Chúa Thánh Thần hướng dẫn.