Từ tháng 12 này, chúng ta bắt đầu bước sang Niên lịch Phụng vụ mới (Năm C) với các Chúa Nhật Mùa Vọng 1, 2, 3, 4 và Chúa Nhật tiếp theo là lễ Thánh Gia Thất. Ngoài ra, chúng ta sẽ mừng lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, lễ Đức Mẹ Guadalupe; đặc biệt Đại lễ Giáng Sinh, rồi lễ Các Thánh Anh Hài.
CHÚA NHẬT THỨ NHẤT MÙA VỌNG (ngày 2/12): Mùa Vọng ngày xưa gọi là Mùa Áp (tiếng Latinh gọi là Adventus, tiếng Anh là Advent) là thời gian đặc biệt trong năm Phụng vụ để chuẩn bị tâm hồn mừng ngày Chúa đến với chúng ta lần thứ nhất qua việc Chúa sinh ra trong hang đá Belem; nhưng Mùa Vọng cũng là thời gian để chúng ta nhớ đến ngày Chúa đến với chúng ta lần thứ hai vào ngày cuối cùng của thế giới này (ngày Tận Thế). Mùa Vọng còn là thời gian tĩnh tâm dài để chúng ta cầu nguyện và suy nghĩ về ngày cuối cùng của mỗi người chúng ta, ngày chúng ta qua khỏi đời này để bước sang cuộc sống vĩnh cửu đời sau.
Bài Phúc Âm Chúa Nhật hôm nay (Luca 21,25-28.34-36) nói đến ngày Tận Thế, và các hiện tượng sẽ xảy ra trong ngày đó, như "sẽ có những điềm lạ trên mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao. Người ta sợ hãi kinh hồn chờ đợi..." Con Người sẽ đến đầy quyền năng và uy quyền cao cả..." Ngày Tận Thế đến rất bất ngờ; vì thế Chúa bảo chúng ta: "Chúng con hãy giữ mình, kẻo lòng chúng con ra nặng nề, bởi chè chén say sưa, và qua lo lắng việc đời, mà ngày đó thình lình đến với chúng con... Vậy các con hãy tỉnh thức và cầu nguyện luôn, để có thể thoát khỏi những việc sắp xảy đến và đứng vững trước mặt Con Người."
Trong bài đọc 2 (1 Thesalonica 3,12–4,2), Thánh Phaolô cũng bảo chúng ta hãy cố gắng sống những điều Thánh Phaolô đã chỉ dẫn, hãy sống thương yêu hoà hợp với nhau, sống thánh thiện "không có gì đáng trách trước mặt Thiên Chúa là Cha chúng ta, trong ngày Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, ngự đến cùng với các Thánh." Trong Bài đọc 1 (Giêrêmia 33,14-16), Tiên tri Giêrêmia tiên báo về ngày Đấng Thiên Sai sẽ đến loan báo Tin Mừng, ngày "sẽ nảy sinh một Đấng Công Chính, Ngài sẽ xét xử và thi hành công lý..."
LỄ TRỌNG KÍNH ĐỨC MẸ VÔ NHIỄM NGUYÊN TỘI (ngày 8/12): Hôm nay hợp cùng toàn thể Giáo Hội, chúng ta vui mừng kính Mầu nhiệm Đức Mẹ Maria không mặc tội Tổ Tông (cũng gọi là Nguyên Tội). Sau khi hai ông bà nguyên tổ là Adong và Eva đã bị cám dỗ phản nghịch với Thiên Chúa, hai ông bà đã phạm tội, đó là tội Tổ Tông và truyền lại cho con cháu đến muôn đời. Vì thế, mọi người chúng ta đều phạm tội Tổ Tông truyền lại (xem Bài đọc 1: Sách Sáng Thế 3,9-15.20). Chúng ta được tha tội Tổ Tông khi chúng ta chịu phép Rửa Tội. Riêng Đức Maria được ơn phúc đặc biệt không mặc tội Tổ Tông, Mẹ hoàn toàn trinh trong, sạch mọi tội lỗi; vì thế khi Sứ thần Gabriel đến truyền tin cho Mẹ, Sứ thần đã chào mừng Mẹ: "Kính chào Đấng Đầy Ơn Phúc!" (x. Luca 1,28) và nhớ đến kinh Kinh Mừng). Trong Bài Phúc Âm (Luca 1,26-38),Thánh Luca ghi lại việc Thiên Chúa sai Thiên Thần đến thành Nazareth để truyền tin cho Đức Mẹ là Mẹ được diễm phúc "chịu thai Ngôi Lời xuống thế làm Người bởi phép Đức Chúa Thánh Thần" mà Mẹ vẫn đồng trinh trọn đời, và cũng báo tin ngay cho Mẹ biết: "Bà Êlisabeth chị họ của Mẹ cũng đã thụ thai một con trai trong lúc tuổi già và nay đã được 6 tháng, người mà thiên hạ gọi là son sẻ; vì không có việc gì mà Thiên Chúa không làm được..." Sau khi đã nhận ra Thánh Ý Chúa, Đưc Maria đã thưa lời "Xin Vâng" và Ngôi Lời đã xuống thế làm người trong lòng Đức Trinh Nữ (Xin nhớ đến Kinh Truyền Tin). Bài đọc 2 (Êphêsô 1,3-6.11-12): Thánh Phaolô tạ ơn Chúa đã thương ban cho chúng ta "mọi phúc lộc thiêng liêng", đã chọn chúng ta "trước khi tạo thành vũ trụ... hầu chúng ta được thánh thiện và tinh tuyền trước mặt Người... và được làm dưỡng tử của Người..."
CHÚA NHẬT THỨ 2 MÙA VỌNG (ngày 9/12): Trong Bài đọc 1 hôm nay (Barúc 5,1-9), Tiên tri Barúc diễn tả về ngày Thiên Chúa đến cứu độ, ngày “huy hoàng vinh quang của Chúa sẽ chiếu sáng và công lý sẽ ngự trị...” Mọi người lúc đó sẽ vui vẻ, bỏ mọi tang chế và sầu khổ, sẽ ngẩng đầu lên... Đấng phải đến sẽ đến...” Nhưng phải dọn đường cho Người: “Hãy san bằng núi đồi, lấp đầy những hố sâu, để trái đất được bằng phẳng, để mọi người vui vẻ bước đi cao rao Danh Chúa”. Bài Phúc Âm (Luca 3,1-6) xác định về thời gian (thời Hoàng đế Tibêriô thứ 15...), khi Thiên Chúa gọi Gioan Baotixita làm vị Tiền Hô để hô hào mọi người “dọn đường cho Chúa đến: và nhắc lại những lời tiên tri Barúc đã nói (xem bài đọc 1) về việc phải “san bằng núi đồi, lấp đầy hố sâu, đường cong queo hãy sửa cho thẳng, đường gồ ghề hãy san cho bằng" để đón Đấng Cứu Thế đến. Bài đọc 2 (Philipphê 1,4-6. 8-11): Thánh Phaolô nói ngài luôn yêu mến các tín hữu với tình yêu của Chúa Giêsu Kitô và Ngài luôn cầu nguyện với Chúa để các tín hữu được thương yêu nhau và “được trong sạch, không có gì đáng trách... để tôn vinh và ngợi khen Thiên Chúa.”
LỄ ĐỨC MẸ GUADALUPE (ngày 12/12): Hôm nay, chúng ta hợp với Giáo Hội toàn cầu và đặc biệt với Giáo hội Mexicô để kính Lễ Đức Mẹ hiện ra tại sườn đồi Tepeyac, Guadalupe (Mexicô) với Thánh Juan Diego (1474-1548; được phong thánh vào ngày 31/7/2002, lễ kính ngày 9/12), lúc đó là một thổ dân bình thường, mới theo đạo Công giáo. Đức Mẹ hiện ra với ông từ ngày 9/12/1531 cho đến ngày 12/12/1531. Ngày nay địa danh Guadalupe rất nổi tiếng và hằng năm có hàng triệu người đến kính viếng Đền thờ kính Đức Mẹ Guadalupe (gần thủ đô Mexicô City).
Các Bài đọc: Bài đọc 1: Giacaria 2,14-17; hoặc Khải Huyền 11,19; 12,1-6.10; Bài Phúc Âm: Luca 1,26-38; hoặc Luca 1,39-47.
CHÚA NHẬT THỨ 3 MÙA VỌNG (ngày 16/12): Chúa Nhật hôm nay thường được gọi là Chúa Nhật “Hãy vui lên! Rejoice! Gaudete!” vì Ca Nhập lễ khởi đầu với lời “Hãy vui mừng lên, tôi nhắc lại, anh em hãy vui mừng lên; vì Chúa đã đến gần...” (Philipphê 4,4.5). Bài Phúc Âm hôm nay (Luca 3,10-18) tiếp tục nói về vai trò của Thánh Gioan Baotixia trong việc “dọn đường đón Chúa Kitô”. Theo lệnh của Chúa, Thánh Gioan đến dòng sông Giođan để ban phép rửa thống hối cho dân chúng và kêu gọi họ từ bỏ tội lỗi, thanh tẩy tâm hồn để xứng đáng “đón Chúa Kitô đến” để ban ơn cứu độ cho nhân loại. Phép Rửa của Thánh Gioan không phải là Bí tích Rửa Tội mà Chúa Giêsu thiết lập; nhưng chỉ là “Phép Rửa Thống Hối”. Nhiều người đã đến để xin chịu Phép Rửa Thống Hối do Thánh Gioan ban và Thánh Gioan đã khuyên họ, ngoài việc “sửa đường cho ngay thẳng và bằng phẳng để đón Chúa đến” (như trong bài Phúc Âm tuần trước), còn nên yêu thương giúp đỡ những người túng thiếu: “Ai có 2 chiếc áo, hãy cho người không có áo mặc; ai có của ăn hãy chia sẻ cho người đói khát...”. Đối với người thu thuế thì Thánh Gioan khuyên họ “hãy bằng lòng với tiền lương của mình...”. Đối với quân nhân, ngài khuyên “đừng ức hiếp ai; đừng cáo gian ai, hãy bằng lòng với tiền lương của mình”. Ngài còn “khuyên nhủ họ nhiều điều khác nữa...”.
Có những người hỏi Thánh Gioan là ai, và cứ tưởng ngài là “Đức Kitô,” nhưng Thánh Gioan đã khiêm tốn và thẳng thắn trả lời: “Tôi không phải là Đức Kitô mà Thiên Chúa hứa ban... Tôi chỉ là kẻ tầm thường; còn Ngài là Đấng uy quyền mà tôi không xứng đáng cởi dây giày cho Ngài... Tôi chỉ ban phép rửa thống hối để dọn lòng đón Đức Kitô... Khi Đức Kitô đến, Ngài sẽ ban Phép Rửa trong Chúa Thánh Thần và lửa”. Đó chính là Bí tích Rửa Tội có thể tha tội Nguyên Tổ và tội riêng cho những ai lĩnh nhận với lòng ăn năn sám hối ; họ sẽ được trở nên trong sạch, và được chính thức gia nhập Giáo Hội của Chúa. Bài đọc 1 (Sophonia 3,14-18) gợi lên niềm vui mừng, hân hoan và an bình khi “Vua Israel ở giữa anh em...”. Tiên tri cũng nói lên niềm vui mừng khi Đức Kitô đến "giải thoát dân Chúa khỏi vòng nô lệ tội lỗi để được sống tự do thật sự của con cái Chúa..." Trong Bài đọc 2 (Philiphê 4,4-7), Thánh Phaolô cũng mời gọi chúng ta "hãy vui luôn trong Chúa... Sống an hoà với mọi người... và đừng quá lo lắng gì hết; nhưng hãy cầu nguyện với lời cảm tạ và trình bày mọi ước vọng lên Chúa... Rồi sự bình an của Chúa vượt mọi trí hiểu biết sẽ giữ lòng trí chúng ta trong Chúa Giêsu Kitô”.
CHÚA NHẬT THỨ 4 MÙA VỌNG (ngày 23/12): Chúng ta đang tiến đến ngày mừng Đại lễ Giáng Sinh; vì thế hôm nay bài Phúc Âm (Luca 1,39-45) nói đến biến cố Đức Maria đi thăm bà Elizabeth. Hai chị em rất vui khi gặp nhau, vì bà Elizabeth bị mang tiếng là son sẻ nay đã có thai được 6 tháng. Còn Đức Maria mới được Thiên thần truyền tin cho biết "được Thiên Chúa chọn để cưu mang Đấng Cứu Thế mà vẫn còn trinh khiết vẹn tuyền...”. Sau khi Đức Maria chào mừng bà Elizabeth thì bà Elizabeth được đầy ơn Chúa Thánh Thần, đã kêu lớn tiếng chúc mừng Đức Maria: “Em thật được chúc phúc giữa các người phụ nữ và Con lòng em cũng được chúc phúc... Vừa khi lời em chào thì hài nhi (tức là Gioan Baotixita) đã nhảy mừng trong lòng chị... Thật phúc cho em là kẻ đã tin rằng lời Chúa phán cùng em sẽ được thực hiện”. Trong Bài đọc 1 (Mikha 5,1-4), Tiên tri Mikha được Thiên Chúa soi sáng đã tiên báo về nơi Đấng Cứu Thế sẽ giáng sinh và niềm vui cho toàn dân khi Đấng Cứu Thế giáng sinh: “Hỡi Bêlem, Ephata, dù ngươi nhỏ bé nhất trong trăm ngàn phần đất Giuđa; nhưng nơi ngươi sẽ xuất hiện một Đấng sẽ là thủ lãnh Israel và nguồn gốc Người có từ nguyên thuỷ, muôn đời. Vì thế, Chúa đã bỏ dân người cho đến khi một người nữ phải sinh, sẽ sinh con...”. Trong Bài đọc 2 (Dothái 10,5-10), Thánh Phaolô nói đến Chúa Giêsu đến để thực thi thánh ý Thiên Chúa là để “hiến dâng mình một lần là đủ” để chúng ta được thánh hoá và hưởng ơn cứu độ.
LỄ CHÚA GIÁNG SINH (ngày 25/12): Khi Sứ thần Gabriel được Thiên Chúa sai đến để báo tin cho Đức Mẹ là Đức Mẹ đã được diễm phúc Thiên Chúa chọn để cưu mang Đấng Cứu Thế mà vẫn còn trinh khiết vẹn toàn, và khi đã nhận biết Thánh ý Chúa, Đức Maria đã thưa “Xin Vâng”, và đã thụ thai Ngôi Lời bởi phép Chúa Thánh Thần. Ngay lúc đó “Ngôi Hai đã xuống thế làm người” (xem bài Phúc Âm Thánh Lễ Ban ngày: Gioan 1,1-18). Nhưng khi Đức Mẹ sinh Chúa Hài Nhi nơi hang đá Belem thì Ngôi Hai mới thực sự là một Người giữa nhân loại. Ngài đã sinh ra như một trẻ sơ sinh, không phải trong một ngôi nhà sang trọng, nhưng trong hang đá bò lừa; không phải trong một gia đình quyền quý, nhưng trong một gia đình bình dân, và sinh ra do một người phụ nữ khiêm nhường, nhưng hoàn toàn trinh trong. Tuy nhiên, khi Người giáng sinh, “các Thiên Thần và đông đảo đạo binh thiên quốc vang tiếng hát mừng...” và các mục đồng được Thiên Thần báo tin cho biết, “đã hối hả tới nơi để chiêm ngưỡng và vào trong thành phố báo tin cho cả thành Belem biết để ra chiêm ngưỡng Chúa Hài Nhi”.
Hằng năm, Lễ Giáng Sinh đem lại niềm vui mừng chẳng những cho các Kitô hữu mà còn cho cả thế giới. Mùa Giáng Sinh là mùa chia sẽ tình thương cho nhau, qua các việc giúp người nghèo, cô đơn và bệnh hoạn.
Câu chuyện về Chúa Giáng Sinh tại Belem đã được Thánh Luca tường thuật đầy đủ về thời gian và các chi tiết khác trong Phúc Âm ngài viết (đoạn 2 từ câu 1-12).
Các Thánh Lễ: Hôm nay có 4 Thánh Lễ: Lễ Vọng (chiều 24/12), Lễ Đêm, Lễ Rạng Đông, Lễ Ban Ngày.
Các Bài đọc: Lễ Vọng: Bài đọc 1 (Isaia 62:1-5); Bài đọc 2 (Công vụ Tông đồ 13,16-17. 22-25); Bài Phúc Âm (Matthêu 1,1-25).
Lễ Đêm: Bài đọc 1 (Isaia 9,1-6); Bài đọc 2 (Titô 2,11-14); Bài Phúc Âm (Luca 2,1-14).
Lễ Rạng Đông: Bài đọc 1 (Isaia 62,11-12); Bài đọc 2 (Titô 3,4-7); Bài Phúc Âm (Luca 2,15-20).
Lễ Ban Ngày: Bài đọc 1 (Isaia 52,7-10); Bài đọc 2 (Do Thái 1,1-6); Bài Phúc Âm (Gioan 1,1-18).
LỄ CÁC THÁNH ANH HÀI (Tử Đạo) (ngày 28/12): Các Thánh Anh Hài là những em bé con trai từ 2 tuổi trở xuống ở Belem mà Vua Hêrôđê đã ra lệnh giết mà tưởng là Hài Nhi Giêsu cũng ở trong số đó; nhưng ban đêm Thiên Chúa đã báo mộng cho Thánh Giuse “phải trỗi dậy và đưa ngày Hài Nhi và Mẹ Người trốn sang Ai Cập...”. Đây là câu chuyện thật thương tâm do mưu đồ thâm độc của Vua Hêrôđê muốn giết Hài Nhi Giêsu vì sợ rằng con trẻ lớn lên sẽ được Thiên Chúa phù trợ để cướp ngôi vua của ông. (Tất cả câu chuyện thương tâm này đã được Thánh Matthêu ghi lại trong Phúc Âm ngài viết ở đoạn 2). Các Anh Hài đã bị giết vì Chúa Hài Nhi và được tôn vinh là các Thánh Anh Hài Tử Đạo mà chúng ta mừng lễ hôm nay.
Các Bài đọc: Bài đọc 1 (1Gioan 1,5–2,2); Bài Phúc Âm (Matthêu 2,13-18).
CHÚA NHẬT LỄ THÁNH GIA (30/12): Hôm nay, chúng ta mừng lễ kính gia đình của Thánh Giuse, Đức Mẹ Maria và Chúa Giêsu. Hôm nay có thể nói là Lễ bổn mạng của mỗi gia đình chúng ta, để mỗi người cầu nguyện, học hỏi, và noi gương các Ngài mà xây dựng gia đình chúng ta được đạo đức, hạnh phúc, được hoà thuận thương yêu nhau. Các người chồng hãy noi gương Thánh Giuse, yêu thương và chung thuỷ với vợ mình, chăm chỉ làm việc để nuôi sống gia đình, và luôn biết vâng theo thánh ý Chúa trong mọi sự... Các người vợ hãy noi gương Đức Mẹ Maria, sống chung thuỷ với chồng và cộng tác với chồng để giáo dục con cái nên người... Con cái hãy noi gương Chúa Giêsu “hằng vâng phục cha mẹ... ngày càng khôn lớn và được Thiên Chúa cũng như mọi người thương mến” (Luca 2,51-52).
Các Bài đọc: Bài đọc 1 (1 Samuel 1,20-22.24-28) nói đến câu chuyện bà Anna trong Cựu Ước đã khấn xin với Chúa, và Chúa đã nhận lời, bà đã có thai và sinh ra Samuel; bà Anna đã đưa con trẻ lên đền thờ hiến dâng cho Chúa. Sau này Samuel đã được Chúa gọi làm tiên tri cho Chúa.
Bài đọc 2 (1 Gioan 3,1-2.21-24): Thánh Gioan khuyên chúng ta: “Chúng ta được gọi là con cái Thiên Chúa, và sự thật là thế”; vậy chúng ta hãy có đức tin mạnh mẽ nơi Chúa, giữ các giới răn Chúa đã ban cho chúng ta; hãy sống đẹp lòng Chúa và yêu thương lẫn nhau. Bài Phúc Âm (Luca 2,41-52) ghi lại sự việc khi Chúa Giêsu đã “lên 12 tuổi cùng cha mẹ Người lên Giêrusalem mừng Lễ Vượt Qua như thói quen hàng năm; nhưng năm nay, khi hai ông bà trở về sau khi mừng lễ, thì Chúa Giêsu đã ở lại Đền Thờ mà không cho cha mẹ biết. Hai ông bà đi về được một ngày đàng và cứ tưởng Chúa Giêsu cũng cùng đi trong nhóm bà con; sau đó mới khám phá ra là không thấy Người trong nhóm bà con trên đường đi về, và hai ông bà vội vã trở lại tìm kiếm Người và phải vất vả 3 ngày mới tìm được Người đang còn ở trong Đền Thời, “ngồi giữa các vị tiến sĩ, nghe và hỏi các ông...”. Khi thấy Người, Mẹ Người đã trách Người, nhưng Chúa Giêsu đã bày tỏ ra phần nào cho hai ông bà biết về nhiệm vụ Đức Chúa Cha trao cho Người; dù ngay lúc đó “hai ông bà không hiểu lời Người nói". "Rồi Chúa Giêsu theo cha mẹ về lại Nazareth và vâng phục hai ông bà. Đức Mẹ thì "ghi nhớ những sự việc đó trong lòng", còn Chúa Giêsu "ngày càng khôn lớn và được Thiên Chúa cũng như mọi người thương mến”.
Năm nay chúng ta mừng lễ Giáng Sinh vào đúng Năm Giáo Hội dành để học hỏi đặc biệt về Đức Tin (gọi là Năm Đức Tin), chúng ta hãy mừng lễ sốt sắng, xin cho mọi người chúng ta tin tưởng mạnh mẽ vào Mầu nhiệm Ngôi Lời đã xuống thế làm người, đã chết đau khổ để cứu chuộc chúng ta; nhưng đã sống lại và Lên Trời vinh hiển để mở đường lên Trời cho chúng ta. Xin cho chúng ta luôn giữ các giới răn Chúa, xa tránh dịp tội, sống bác ái yêu thương, luôn sẵn sàng, để khi Chúa gọi chúng ta ra khỏi đời này, chúng ta đáng được Chúa thưởng công trên Nước Chúa cùng với Mẹ Maria và các Thánh.
Xin cùng hiệp lời cầu nguyện chung cho nhau, cho Quê Hương, cho Giáo hội Việt Nam. Xin Chúa, nhờ lời Đức Mẹ và các Thánh chuyển cầu, chúc lành cho tất cả chúng ta và gìn giữ chúng ta trong ơn nghĩa Chúa luôn. Amen! Alleluia!
Lm. Anphong Trần Đức Phương