Một buổi tiếp kiến chung tại Hội trường Phaolô VI (Vatican Media)
Trong bài giáo lý được chuẩn bị cho buổi Tiếp kiến chung ngày 2/4/2025, Đức Thánh Cha mời gọi các tín hữu “hãy học từ ông Dakêu để không mất hy vọng, ngay cả khi chúng ta cảm thấy bị bỏ rơi hoặc không có khả năng thay đổi. Chúng ta hãy vun trồng ước muốn được nhìn thấy Chúa Giêsu, và trên hết hãy để lòng thương xót của Thiên Chúa tìm gặp chúng ta, Đấng luôn đến tìm kiếm chúng ta, trong bất kỳ hoàn cảnh nào khi chúng ta lạc lối”.
Như thông cáo của Phòng Báo chí Toà Thánh vào ngày 1/4/2025, vào sáng thứ Tư ngày 2/4/2025, dù không có buổi Tiếp kiến chung, Đức Thánh Cha đã cho công bố bài giáo lý đã được ngài chuẩn bị cho buổi tiếp kiến để các tín hữu có thể tiếp tục suy tư về chủ đề những cuộc gặp gỡ trong cuộc đời Chúa Giêsu.
Sau khi đã suy tư về cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với ông Nicôđêmô, với người phụ nữ xứ Samaria, tuần này Đức Thánh Cha suy tư về cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với người thu thuế Dakêu, một câu chuyện xúc động với đoạn kết rất hay.
Cuộc gặp gỡ với ông Dakêu (Lc 19,1-5)
Sau khi vào Giêrikhô, Đức Giêsu đi ngang qua thành phố ấy. Ở đó có một người tên là Dakêu; ông đứng đầu những người thu thuế, và là người giàu có. Ông ta tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là ai, nhưng không được, vì dân chúng thì đông, mà ông ta lại lùn. Ông liền chạy tới phía trước, leo lên một cây sung để xem Đức Giêsu, vì Người sắp đi qua đó. Khi Đức Giêsu tới chỗ ấy, thì Người nhìn lên và nói với ông: “Này ông Dakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!”
Bài giáo lý của Đức Thánh Cha
Anh chị em thân mến,
Chúng ta hãy tiếp tục suy tư về cuộc gặp gỡ của Chúa Giêsu với một số nhân vật trong Phúc Âm. Lần này tôi muốn tập trung vào nhân vật Dakêu: một câu chuyện tôi đặc biệt yêu thích, bởi vì nó có một vị trí đặc biệt trong hành trình thiêng liêng của tôi.
Người lạc lối
Phúc Âm Thánh Luca mô tả ông Dakêu như một người dường như đã lạc lối hoàn toàn và không thể cứu chữa. Có lẽ đôi khi chúng ta cũng cảm thấy như thế: không còn hy vọng. Tuy nhiên, ông Dakêu sẽ khám phá ra rằng Chúa đang tìm kiếm ông.
Trên thực tế, Chúa Giêsu đã đi xuống Giêricô, một thành phố nằm dưới mực nước biển, được coi là hình ảnh của địa ngục, nơi Chúa Giêsu muốn đến để tìm kiếm những người cảm thấy lạc lối xa đường. Và trong thực tế, Chúa Phục Sinh vẫn tiếp tục đi xuống địa ngục ngày nay, đến những nơi chiến tranh, đến nỗi đau của những người vô tội, đến trái tim của những người mẹ chứng kiến cái chết của con mình, đến cơn đói khát của người nghèo.
Theo một nghĩa nào đó, ông Dakêu đã bị lạc lối; có lẽ ông đã đưa ra một số lựa chọn sai lầm hoặc có lẽ cuộc sống đã đặt ông vào những tình huống mà ông khó tránh khỏi. Thật vậy, Thánh Luca nhấn mạnh vào việc mô tả đặc điểm của người đàn ông này: ông không chỉ là người thu thuế, nghĩa là người thu thuế từ những người đồng hương của mình cho quân xâm lược La Mã, mà ông còn là người đứng đầu những người thu thuế, như thể muốn nói rằng tội lỗi của ông tăng gấp nhiều lần.
Sau đó, Thánh Luca nói thêm rằng ông Dakêu giàu có, ngụ ý rằng ông đã trở nên giàu có nhờ bóc lột người khác, lạm dụng địa vị của mình. Nhưng tất cả những điều này đều có hậu quả: có thể ông Dakêu cảm thấy bị mọi người xa lánh, khinh thường.
Những trở ngại ngăn cản gặp Chúa
Khi hay biết Chúa Giêsu đang đi qua thành phố, ông Dakêu cảm thấy mong muốn được gặp Người. Ông không dám tưởng tượng đến một cuộc gặp gỡ, ông chỉ có thể quan sát từ xa. Nhưng những mong muốn của chúng ta cũng gặp phải trở ngại và không tự động trở thành hiện thực: ông Dakêu có vóc dáng thấp bé! Đó là thực tế của chúng ta, chúng ta có những hạn chế mà chúng ta phải giải quyết. Và rồi còn những người khác, đôi khi không giúp chúng ta: đám đông ngăn cản ông Dakêu nhìn thấy Chúa Giêsu. Có lẽ đây cũng là một phần sự trả thù của họ.
Can đảm và đơn sơ như trẻ nhỏ khi đến gặp Chúa
Nhưng khi bạn có mong muốn mạnh mẽ, bạn sẽ không nản lòng. Bạn sẽ tìm ra giải pháp. Nhưng bạn cần phải có lòng can đảm và không xấu hổ, bạn cần một chút tính đơn sơ của trẻ con và không cần quá bận tâm về hình ảnh của mình. Ông Dakêu, giống như một đứa trẻ, trèo lên cây. Chắc hẳn đó là một điểm quan sát tốt, đặc biệt là khi có thể quan sát mà không bị phát hiện, khi ẩn nấp sau những tán lá.
Thiên Chúa không thể đi qua mà không tìm kiếm những người lạc mất
Nhưng với Chúa, điều bất ngờ luôn xảy ra: Khi Chúa Giêsu đến gần, Người nhìn lên. Ông Dakêu cảm thấy bị phơi bày và có lẽ đang mong đợi một sự khiển trách công khai. Có thể dân chúng đã hy vọng điều đó, nhưng họ sẽ phải thất vọng: Chúa Giêsu, gần như ngạc nhiên khi thấy ông Dakêu trên cây, đã yêu cầu ông xuống ngay lập tức, và nói với ông: “Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” (Lc 19,6). Thiên Chúa không thể đi qua mà không tìm kiếm những người lạc mất.
Đôi khi chúng ta khó chấp nhận lòng thương xót của Thiên Chúa dành cho người khác
Thánh Luca nhấn mạnh đến niềm vui trong lòng ông Dakêu. Đó là niềm vui của những người cảm thấy được nhìn nhận, công nhận và trên hết là được tha thứ. Ánh mắt của Chúa Giêsu không phải là ánh mắt khiển trách nhưng là ánh mắt thương xót. Đôi khi chúng ta khó chấp nhận lòng thương xót đó, đặc biệt là khi Thiên Chúa tha thứ cho những người mà chúng ta cho là không xứng đáng. Chúng ta than phiền vì chúng ta muốn giới hạn tình yêu của Thiên Chúa.
Bắt đầu thay đổi khi gặp được Chúa
Tại nhà ông Dakêu, sau khi nghe lời tha thứ của Chúa Giêsu, ông đứng dậy, như thể được sống lại từ cõi chết. Và ông đứng lên để đưa ra lời cam kết: sẽ trả lại gấp bốn lần những gì ông đã chiếm đoạt. Đó không phải là cái giá phải trả, bởi vì sự tha thứ của Thiên Chúa là điều được ban vô điều kiện, nhưng đó là mong muốn noi gương Đấng đã yêu thương chúng ta. Ông Dakêu đã thực hiện một cam kết mà ông không bắt buộc phải thực hiện, nhưng ông đã làm như vậy vì ông hiểu rằng đây là cách ông yêu thương. Và ông thực hiện điều đó bằng cách kết hợp cả luật La Mã về trộm cắp và luật của đạo Do Thái về sám hối. Do đó ông Dakêu không chỉ là người có khát vọng mà còn là người biết thực hiện những bước cụ thể. Mục đích của ông không phải là chung chung hay trừu tượng, mà bắt đầu từ chính lịch sử của ông: ông nhìn lại cuộc đời mình và xác định thời điểm để bắt đầu thay đổi.
Đừng mất hy vọng
Anh chị em thân mến, chúng ta hãy học từ ông Dakêu để không mất hy vọng, ngay cả khi chúng ta cảm thấy bị bỏ rơi hoặc không có khả năng thay đổi. Chúng ta hãy vun trồng ước muốn được nhìn thấy Chúa Giêsu, và trên hết hãy để lòng thương xót của Thiên Chúa tìm gặp chúng ta, Đấng luôn đến tìm kiếm chúng ta, trong bất kỳ hoàn cảnh nào khi chúng ta lạc lối.
Vatican News