NGHIỆN TÌNH DỤC
(Sex addiction)
(Bài trình bày trong Khoá Hội thảo Phòng chống Nghiện ngập,
ngày 7-4-2010 của UBBAXH-Caritas Việt Nam)
Thạc sĩ – Bác sĩ Nguyễn Lan Hải
MỞ ĐẦU
Hiện nay, tình trạng nghiện tình dục đang gia tăng do ngành công nghiệp giải trí ngày càng phát triển. Người mắc chứng nghiện tình dục luôn bị thôi thúc, bức xúc phải tìm cách giải toả ẩn ức thông qua việc tìm kiếm các trải nghiệm tình dục. Họ luôn cảm thấy thèm khát tình dục đến mức không cưỡng lại được, về bản chất cũng giống như tình trạng nghiện cờ bạc, rượu, ma tuý... Tình trạng suốt ngày bị ám ảnh về tình dục và việc phải dành quá nhiều thời gian, sức khoẻ và tiền bạc cho các hoạt động tình dục gây khó khăn trầm trọng cho công việc, học hành, các mối quan hệ gia đình và xã hội. Mặc dù ý thức được chứng nghiện tình dục đang huỷ hoại nghiêm trọng bản thân và gia đình và đã cố gắng tự “cai” nhiều lần nhưng thường không chừa được. Vì khi ngưng các hoạt động tình dục, họ hồi hộp, choáng váng, mệt mỏi, khó chịu trong người, không thể tập trung làm việc hay học tập được và tình trạng này chỉ chấm dứt khi họ quay lại thói quen cũ. Người nghiện tình dục cảm thấy thất vọng và bất lực về những hành vi của mình. Họ chỉ quan tâm đến hoạt động tình dục mà không quan tâm đến các hoạt động xã hội, nghề nghiệp hay giải trí.
Đôi khi họ phải thực hiện hành vi tình dục để giải quyết cảm giác căng thẳng ngay cả trong hoàn cảnh không thích hợp. Biết rằng làm thế sẽ gây ảnh hưởng xấu đến bản thân, gia đình nhưng họ vẫn không từ bỏ được. Khi gặp bế tắc hay khó khăn, họ nghĩ ngay đến tình dục như là giải pháp chính, nhu cầu về hoạt động tình dục ngày càng gia tăng và liên quan đến những thay đổi cảm xúc quan trọng (như trầm cảm, hưng cảm).
Một số bệnh lý tâm thần có thể xuất hiện ở người nghiện tình dục: lệch lạc tình dục, tâm thần phân liệt, rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ranh giới, kèm theo nghiện ma tuý hay rượu. Có trường hợp bị đưa ra toà do phạm tội hiếp dâm hoặc lạm dụng tình dục, đặc biệt có phạm nhân nam thường xuyên tiếp xúc tình dục với người già và trẻ em. Họ thực hiện hành vi tình dục bừa bãi mà không thể kiểm soát. Theo thống kê, khoảng 55% người phạm tội tấn công tình dục bị chứng bệnh này.
NỘI DUNG
1. Định nghĩa
Thuật ngữ "nghiện tình dục" được dùng để mô tả các hành vi của người có cường độ tình dục cao bất thường hoặc có ham muốn tình dục thái quá không thể kiểm soát nổi, đến mức trở thành một dạng bệnh lý (Hypersexuality). Ám ảnh tình dục có xu hướng thống trị suy nghĩ của những người nghiện tình dục, khiến họ khó tập trung làm việc hoặc tham gia vào các mối quan hệ cá nhân lành mạnh. Đây là lối sống chiều theo bản năng, không chịu rèn luyện nhân cách, không nuôi dưỡng những ước mơ cao đẹp mà chỉ chạy theo những ham muốn nhằm thoả mãn nhu cầu xác thịt. Được phân chia thành chứng cuồng dâm (ở nam) và chứng hứng tình (ở nữ).
Khái niệm này được đưa ra bởi Patrick Carner, người sáng lập ra một trường đào tạo về tâm lý học của Hoa kỳ và phụ trách một phòng thí nghiệm tại trung tâm sức khoẻ ở Minneapolis. Ông viết nhiều cuốn sách về Nghiện (ma tuý, cờ bạc, rượu, tình dục...) và phối hợp với bác sĩ Mark Lasser cứu giúp hàng ngàn bệnh nhân bằng phương pháp trị liệu dựa trên lòng tin cậy và phó thác vào tình thương xót và chữa lành của Chúa.
Sex addicts engage in distorted thinking, often rationalizing and justifying their behavior and blaming others for problNgười nghiện sex tham gia vào các tư duy méo, thường hợp lý hoá và biện minh cho lối sống của mình và đổ lỗi cho người khác về những rắc rối.They generally deny they have a problem and make excuses for their actions. Họ phủ nhận mình có vấn đề và đưa ra những lý do bào chữa cho hành động của bản thân, dù biết việc mình làm là xấu và có hại nhưng vẫn không từ bỏ, thường thiếu kiểm soát hành vi, bất chấp những hậu quả tiêu cực (về tình cảm, tài chính, sức khoẻ, xã hội).
2. Cách nhận biết
Những biểu hiện thường gặp của nghiện tình dục bao gồm: muốn thủ dâm nhiều lần, luôn bị ám ảnh và thích tranh ảnh “mát mẻ”, phim gợi dục, thường quan hệ với gái mại dâm, thích đi massage, gội đầu trá hình, lăng nhăng, ngoại tình với nhiều người cùng lúc. Biểu hiện nặng hơn là tật thích nhìn trộm, phô bày cơ quan sinh dục, quấy rối tình dục theo nhiều kiểu, lạm dụng tình dục, bạo hành tình dục, hiếp dâm…
Người nghiện sex có tính cách tò mò và các biểu lộ gần giống như những đứa trẻ. Tất cả những gì họ thực sự muốn là yêu thương và thoải mái, chứ chưa chắc đã chỉ vì sex. Nhưng trên thực tế, họ thường bị mọi người đánh giá như những kẻ chơi bời, phóng đãng, đồi bại. Những người đàn ông nghiện sex thường không nhận ra vấn đề khi còn trẻ, vì cứ ngỡ mình có sức khoẻ tốt, lấy làm hãnh diện về “năng lực dồi dào” của một con đực mạnh. Những người này có thể quan hệ với nhiều người và có xu hướng ngày càng tăng “đô”, mặc dù ở nhà họ cũng đã thoả mãn với bạn tình.
Nghiện sex trên Internet và sách báo khiêu dâm: hiện nay ở Việt Nam có khoảng 23,3 triệu người sử dụng Internet, trong đó 30% người đọc báo và tìm kiếm thông tin, 53% chát và chơi game, ai dùng quá 38 giờ/tuần được coi là nghiện nét. Thường người mắc chứng này có thể ngồi hàng giờ, hàng ngày trên mạng chỉ để xem những hình ảnh sexy. Đây là triệu chứng khá nguy hiểm, vì khi bị nghiện sex ảo, họ sẽ giảm bớt ham muốn với sex thực. Khi “gần gũi” bạn tình, họ cảm thấy không thoả mãn và thờ ơ. Vì vậy, bạn tình của họ bị thất vọng, hụt hẫng.
Họ là ai? Là những thanh thiếu niên suốt ngày đầu óc bị nhàu nát trong những ám ảnh về sex, là những cô cậu mải sưu tầm và lưu trữ những hình ảnh khiêu dâm đầy ắp điện thoại di động, là người bị phá sản sau khi đã nướng hết vào những cuộc truy tìm thú vui liên tục, là người đã mất việc vì bê trễ trong giờ làm để tìm kiếm các cuộc phiêu lưu tình ái, là kẻ đã bỏ bê gia đình để vùi đầu vào đọc sách báo khiêu dâm, là kẻ thủ dâm đến độ tự gây thương tích cho mình đến mức phải thường xuyên đến các bệnh viện để chạy chữa, là thủ phạm cưỡng dâm trẻ em, là người ép buộc người bạn đời đáp ứng “chuyện ấy” liên tục bất chấp tâm trạng và sức khoẻ... Những người đàn ông và phụ nữ tự huỷ hoại mình ấy bị đau đớn về thể xác và dằn vặt về tinh thần như dân cai nghiện đang vã thuốc. Họ đầu hàng trước dục vọng, dốc hết tiền bạc, gia đình, công việc, phẩm giá, kéo lê cuộc đời vào những canh bạc đuổi theo thú vui xác thịt, rốt cuộc mất hết cả vật chật lẫn tinh thần và trở thành nô lệ của tình dục.
Triệu chứng lâm sàng
Chỉ cần có 3/6 triệu chứng lệ thuộc là đã thành bệnh:
1. Thèm nhớ dai dẳng.
2. Dung nạp theo sự luỹ tiến, lần sau cao hơn lần trước.
3. Không tự chủ, không nhịn được, không bỏ được.
4. Bỏ là khó chịu, gây nên hội chứng cai.
5. Sao nhãng các hoạt động quan trọng khác.
6. Tiếp tục lặp lại mặc dù biết rằng điều đó không tốt, bất chấp tai nạn nghề nghiệp, bất chấp các hậu quả về sức khoẻ, tình cảm và pháp luật.
3. Tác hại của nghiện sex lên bản thân người nghiện (thể chất, tâm lý, tâm thần)
Một số bệnh nhân tuổi từ 16 đến 30 cả nam lẫn nữ đã đến khám chuyên khoa tâm thần về chứng nghiện tình dục. Ban đầu, họ chỉ có những biểu hiện thích xem truyện, tranh ảnh, phim, web khiêu dâm với số lần và thời gian ngày càng tăng. Sau đó, suốt ngày họ chỉ nghĩ đến những hình ảnh về tình dục nên khó tập trung làm việc, học tập. Thủ dâm dưới nhiều hình thức để xoa dịu tác động kích thích nên sức khỏe giảm sút. Thường xuyên thức khuya xem tranh ảnh và phim khiêu dâm nên bị mất ngủ mãn tính. Dần dần, tình trạng bệnh trở nên nặng hơn, họ tham gia “chat” và bắt đầu hẹn hò qua mạng. Dù biết đó có thể là những mối quan hệ nguy hiểm vì không biết rõ ràng về một người chỉ qua vài lần “chat” nhưng họ vẫn cứ lao vào. Đôi khi sau những lần quan hệ tình dục như thế, họ hối hận, xấu hổ và quyết định từ bỏ nhưng chỉ sau vài ngày lại cảm thấy bứt rứt, khó chịu, chán nản và mọi việc trở lại như cũ.
Nỗi ám ảnh tình dục khiến họ sa vào những hệ luỵ: thủ dâm thái quá, ngoại tình, loạn dâm đồng giới, bạo hành tình dục, nghiện xem phim đồi truỵ và các ấn phẩm khiêu dâm, có những biểu hiện tình dục lệch độ (tật thị dâm, phô bày sinh dục, nhiều kiểu quấy rối tình dục, ấu dâm, hiếp dâm…), có thể có hành vi tình dục không an toàn dẫn đến mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhiễm HIV/AIDS.
Hậu quả: Quan hệ tình dục trước hôn nhân, quan hệ tình dục ngoài hôn nhân làm tan vỡ hạnh phúc gia đình, gây nhiều tai tiếng làm mất uy tín cá nhân, chán ghét bản thân mình, tâm trạng đầy mâu thuẫn và bế tắc, đánh mất sự tôn trọng của mọi người, mất danh dự và tiền của, có nguy cơ bị khiển trách và mất việc làm, dính dáng đến pháp luật.
4. Ảnh hưởng đến gia đình, cộng đồng
Nghiện tình dục gặp 8% ở nam giới và 3% ở nữ giới. Vào những năm 90, ở Mỹ người mắc chứng nghiện tình dục (sex-addict) chiếm khoảng 6,5-10% dân số, ước tính có khoảng 15 triệu người bị tình trạng này. Họ là những người có nhu cầu giao hợp 8 lần/tuần suốt các tháng trong năm và trở thành nô lệ của tình dục.
“Nghiện tình dục là tham gia vào các hoạt động tình dục với mức độ liên tục gia tăng bất chấp hậu quả tiêu cực gây ra cho chính mình và cho người khác. Nói cách khác, người nghiện tình dục liên tục tham gia vào một số hành vi tình dục dù phải đối mặt với nguy cơ tiềm ẩn về sức khoẻ thể chất và sức khoẻ sinh sản, các vấn đề tài chính, làm tổn thương những người liên quan, tan vỡ các mối quan hệ, thậm chí dẫn đến kiện tụng và bị bắt (do phạm tội: truyền bá và lưu trữ ấn phẩm khiêu dâm, tham gia vào cybersex, computer sex, phone sex, lạm dụng tình dục, biến thái tình dục, cưỡng dâm, hiếp dâm...).
Nêu gương xấu cho việc giáo dục nhân bản từ trong gia đình, gây ra những hành vi tình dục thiếu đạo đức ảnh hưởng đến cộng đồng, dễ phát tán mầm bệnh do quan hệ tình dục không an toàn, làm ảnh hưởng thuần phong mỹ tục, có thể dẫn đến vi phạm pháp luật, phạm 10 điều răn.
5. Nguyên nhân
* Điều kiện sống
* Môi trường giáo dục
* Di truyền
Khác với những loại gene di truyền một tính trạng khác (như gene mắt đen, gene tóc xoăn, gene màu da...), gene di truyền của bệnh nghiện tình dục là một tổ hợp gene. Nghiện tình dục là một tính trạng nhưng có nhiều gene, cơ chế di truyền rất phức tạp, không đơn giản theo quy luật Menden như các loại gen di truyền khác.
Những người nghiện tình dục thường có căn nguyên từ nhỏ và giai đoạn dậy thì. Hay gặp ở những thanh thiếu niên lớn lên trong môi trường gia đình đầy bất hoà hoặc thiếu quan tâm giáo dục. Vì vậy, thủ dâm là cách để tự thoả mãn và cảm thấy được giải thoát khỏi tình trạng đó. Thủ dâm dần trở thành một loại “thuốc giảm đau an thần”. Và rồi thủ dâm cũng không “đủ liều”, họ ngày càng cần quan hệ tình dục thật sự và thật nhiều.
Một dạng khác là những người bị lạm dụng tình dục hoặc có trải nghiệm tình dục lần đầu không do tình cảm lứa đôi (bị quan hệ tình dục với một người quen, người giữ trẻ, bà chủ, người giúp việc…). Trong hoàn cảnh ấy, ngoài sự tò mò tự nhiên và cảm giác mới mẻ, họ còn có mặc cảm sợ hãi và tội lỗi. Khi lớn lên, mức độ đòi hỏi được đáp ứng tình dục ngày một cao hơn và nhiều hơn. Những nghiên cứu gần đây cho thấy gần 60% những người nghiện tình dục bị lạm dụng tình dục lúc nhỏ.
Cuộc sống quá đầy đủ về vật chất nhưng bản thân lại thiếu nghị lực, không có lý tưởng đã đẩy nhiều thanh niên sa vào con đường đam mê nhục dục. Nhiều người trẻ cảm thấy bơ vơ, mất hút, không tìm thấy mục đích sống nên loay hoay tìm đến sex như một giải pháp để quên, để tìm cảm giác mạnh, săn đuổi những cảm xúc mới lạ, đến khi muốn thoát ra thì tất cả đã quá muộn.
6. Cơ chế gây nghiện
Não là nơi tiếp nhận và đáp ứng lại với đau và stress. Trong những đáp ứng đó có sự phóng thích endorphin và encephalin. Đây là những chất làm giảm đau và làm con người cảm thấy thoải mái. Những chất gây nghiện như thuốc lá, rượu, ma tuý… cũng kích thích não phóng thích ra những chất ấy. Tình dục là một trong những hành động khởi phát sự phóng thích endorphin và encephalin mạnh nhất. Nếu biết áp dụng hợp lý tình yêu 3Đ (được, đúng và đẹp), tình dục khiến con người vui sướng, hạnh phúc. Nhưng những người nghiện tình dục lạm dụng nó giống như những người nghiện lạm dụng các chất gây nghiện. Họ dùng tình dục để giảm căng thẳng lo âu, giải sì-trét hơn là tận hưởng những khoái cảm chính đáng giúp thăng hoa hạnh phúc lứa đôi.
Người nghiện tình dục thường có cảm giác bất lực, không đủ sức chống lại cám dỗ. Dần dần thói quen dùng tình dục để giải toả lo âu và stress trở thành phản xạ bắt buộc trong đời sống. Vì không thể kiểm soát được hành vi tình dục nên họ thường cảm thấy khổ tâm và xấu hổ, rất nhiều lần muốn ngừng lại nhưng vẫn thất bại.
Hậu quả là họ mất dần những mối quan hệ tốt, gặp khó khăn với công việc, gặp rắc rối về tài chính, mất hứng thú đối với những thú vui khác ngoài tình dục. Cuối cùng là mất tự tin, thất vọng với cuộc sống và còn có thể bị bắt vì vi phạm pháp luật.
7. Cách đề phòng và thoát ra khỏi tình trạng nghiện sex
Điều quan trọng nhất là người bệnh cần ý thức được tầm quan trọng của vấn đề, phải kiên trì, tự giác điều trị và yêu cầu được giúp đỡ về chuyên môn. Khi đã nhận ra vấn đề và xin hỗ trợ thì người ấy đã thành công 50%.
Mặc dù khó khăn nhưng nghiện tình dục hoàn toàn có thể chữa khỏi. Cần có sự hướng dẫn, hỗ trợ chuyên môn từ bác sĩ chuyên khoa tâm thần, tình dục học và con nghiện cũng phải trải qua các bước tương tự như điều trị nghiện rượu. Điều thuận lợi ở người nghiện tình dục là khi “cai nghiện”, họ không bị những biểu hiện thực thể của hội chứng cai (tiêu chảy, co giật, nôn ói,…). Nếu biết vi tính và ngoại ngữ, người bệnh có thể tìm thấy sự giúp đỡ và chia sẻ kinh nghiệm điều trị theo 12 bước trên Internet với các nhóm Sex Addicts Anonymous (SAA), Sexaholics Anonymous (SA), Sex and Love Addicts Anonymous (SLAA)…
Tâm lý trị liệu giúp đương sự hiểu được các động lực và hoàn cảnh gây ra nghiện. Nhất là giúp nhận thức được hằng ngày các yếu tố nào khiến họ bị kích thích và phải thực hiện các xung động. Đồng thời giúp đương sự lấy lại sự tự tin, cải thiện kỹ năng giao tiếp xã hội và tìm ra những cách khác nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục.
Liệu pháp hành vi áp dụng trong 6 tuần giúp đương sự cắt đứt các hành vi tình dục lệch lạc (thực hiện những bài luyện tập kiểu nhà binh hay học những bài tập thiền, Yoga để cân bằng âm-dương và giảm sự hưng phấn quá mức liên quan đến “chuyện ấy”).
Thuốc chống loạn thần và chống trầm cảm có thể được sử dụng để chữa trị các bệnh lý tâm thần kết hợp (tâm thần phân liệt, rối loạn trầm cảm...).
Điều kiện để chữa khỏi bệnh
Khoa học hiện nay dựa vào 3 yếu tố: nhận thức của bệnh nhân, liệu pháp tâm lý và sự đồng thuận giúp đỡ từ gia đình, bạn bè. Việc hội tụ đủ 3 yếu tố, trở thành “kiềng ba chân” để kết nối với nhau trong chữa bệnh là rất khó. Để làm được điều này, bệnh nhân và gia đình chấp nhận phải chờ đợi khá công phu và tốn kém.
Phương pháp của Patrick Carner và bác sĩ Mark Lasser:
Kế hoạch “ép dục” được tiến hành theo các bước:
* Tập thể liệu pháp (chữa bệnh bằng tập thể).
* Lần lượt kiểm điểm, thú nhận những tội lỗi xấu xa, bỉ ổi đã mắc phải, thành tâm ăn năn sám hối, cấm ra ngoài bệnh viện và hoàn toàn “trai giới” trong 3 tháng.
* Củng cố niềm tin lâu dài.
* Lao động, dạo chơi, thư giãn.
* Dự những buổi cầu nguyện, suy ngẫm, tĩnh tâm ở nhà thờ.
Điều nan giải là: sự nhớ nhung, những liên tưởng và hồi ức về những khoái lạc tình dục dễ làm người ta tái nghiện.
Một vài cách ứng phó với nghiện
* Nếu thấy mình có “triệu chứng” coi “quan hệ” chỉ như một cách giải sì-tret hoặc để thư giãn, hãy bình tĩnh và cương quyết nói “không” trước những cám dỗ.
* Đọc sách nói về các hoạt động giải trí lành mạnh.
* Lúc nào vui vẻ, thử dành thời gian ngẫm lại những phút giây quá đà trước đây.
* Đừng bao giờ uống quá say, sẽ mất tỉnh táo, khó kiểm soát bản thân.
* Cô đơn và buồn chán là dịp dễ bị sa ngã, lúc đó, đừng tự giam mình mà hãy lập kế hoạch làm gì có ích, sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn.
* Tích cực trò chuyện với người thân và bạn bè để tìm phương thức thích hợp giải cứu cho mình.
* Làm mình trở nên bận rộn (Con ong chăm chỉ không có thì giờ để buồn).
Với chứng nghiện sex Internet và sách báo khiêu dâm
- Không đến các cửa hàng bán đồ sex, không mua sách báo hoặc băng đĩa có hình ảnh khiêu dâm.
- Có thể download những chương trình phần mềm cài đặt tiện ích khoá và ngăn chặn các hình ảnh khiêu dâm.
- Nếu vợ/chồng hoặc người thân bị nghiện sex, không xét đoán và kỳ thị, nên khéo léo chia sẻ vấn đề này và tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn.
Đối với các bậc phụ huynh có con trong độ tuổi vị thành niên
Cha mẹ cần gần gũi, quản lý con em mình, tránh để giao du với kẻ xấu. Vì những hành vi này chịu ảnh hưởng từ bạn bè rất nhiều. Đặc biệt, phải quản lý việc sử dụng máy tính và vào mạng Internet của các em. Nên để máy tính ở nơi dễ thấy, không cho dùng trong phòng riêng. Nếu quá bận không thể giám sát con cái thì không nên nối mạng Internet hoặc nối mạng nhưng có cài các phần mềm chống web đen.
Khuyến khích, động viên con em học hành hướng tới những mục tiêu cụ thể để các em phấn đấu trở thành trò giỏi con ngoan, hình thành và xây dựng xu hướng tình dục lành mạnh. Hướng con em tham gia vào những hoạt động xã hội (rèn luyện kỹ năng sống, khám phá giá trị bản thân, hoạt động thể dục thể thao, tham gia các chương trình giao lưu học hỏi, hoạt động bác ái…).
KẾT LUẬN
Tình dục là để truyền sinh, tồn tại và phát triển. Tình dục đúng là một khát vọng sống mãnh liệt, nhưng là con người, ngoài đời sống bản năng, còn có đời sống ý thức. Con người có thể định hướng và làm chủ được tình dục nhờ sự giáo dục và huấn luyện thành thói quen, sự trưởng thành tâm lý, những quy phạm đạo đức, dư luận xã hội, thậm chí nhờ sự kiểm soát của luật pháp. Trên hết tất cả, lương tâm và luân lý luôn soi sáng cảm nghĩ và hành động của mỗi người, mang lại ý nghĩa thánh thiêng cho tình dục.
Trong đời sống có những tình trạng biểu lộ hành vi tình dục bất thường, gây hậu quả xấu cho cá nhân và cộng đồng. Phải chăng vì những cấm kỵ trong văn hoá của người Việt nam, vì những Tabu tính dục, mà những anh chị em nghiện sex này bị bế tắc, khổ sở, bị loại trừ do thiếu sự thông cảm và giúp đỡ từ người thân, gia đình, cộng đồng? Việc tìm hiểu chứng bệnh này giúp nâng cao nhận thức của mọi người, góp phần xoá bỏ kỳ thị cũng như giúp xây dựng chuẩn mực đạo đức. Thực ra, cám dỗ và tội lỗi cũng có một ý nghĩa tích cực là làm cho tội nhân khao khát Chúa, cảm thấy cần được ơn cứu độ và cầu xin ơn tha thứ. Bởi vì, chỉ khi khám phá thấy mình bất toàn, yếu đuối, có khả năng sa ngã và phạm tội, ta mới nhìn rõ hơn, mới cảm nghiệm được hồng phúc và ơn tha thứ.
Hành động tích cực của mỗi người là cố gắng chế ngự bản thân vì tình yêu, nỗ lực đưa Thiên Chúa vào trong từng ngày sống của mình để chống lại sức cám dỗ ma quỷ của dục vọng.