Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI và Đức đương kim Giáo hoàng Phanxicô
TT (NCR, 11/5/2020, Paul Kengor) - Đây là một sự kiềm chế trong suốt Triều đại Giáo hoàng Phanxicô, cũng như có những cảnh báo thẳng thắn về sự "vu khống". "Vu khống phát xuất từ một điều rất xấu xa", ngài nói khi bắt đầu triều giáo hoàng. "Nó được sinh ra từ sự thù hận. Và thù hận là công việc của Satan." Vu khống phá huỷ công trình của Thiên Chúa nơi con người, trong tâm hồn của họ.
Đức Phanxicô đã mượn một cụm từ phổ biến hơn: "tin giả". Và chỉ tuần trước, ngài đã tố cáo "tin giả", "những lời dối trá đó đốt cháy người dân và khiến họ đòi hỏi công lý. Đó là một sự hời hợt".
Tôi nhớ lại điều này khi xem một dàn dựng của cánh truyền thông ý thức hệ về cuộc chiến giữa Giáo hoàng Phanxicô và Giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI. Chiêu thức hiện tại nhằm lôi kéo người hâm mộ vào một cuộc chiến giáo hoàng là những lời ĐGH Bênêđictô XVI trong một cuộc phỏng vấn với Peter Seewald. Những người trong giới truyền thông tạo ra hình ảnh một ĐGH Bênêđictô XVI là một người chạy thụt lùi thuộc cánh hữu đang sử dụng những bình luận của họ để đặt Đức Bênêđictô XVI là người chống lại Đức Phanxicô - "kẻ xấu truyền thống", cố gắng phá hoại sự tiến bộ của Đức Phanxicô về những vấn đề mà các nhà báo cấp tiến quan tâm nhất, như phá thai, hôn nhân đồng giới và tình dục đồng tính.
Đó là những trò hề của phương tiện truyền thông thù địch đã cố gắng xé nát ĐGH Bênêđictô XVI và xây dựng Đức Phanxicô vì mục đích cho một chương trình nghị sự văn hoá-chính trị. Phần lớn sự sai lệch là do sự thiếu hiểu biết của các phóng viên cấp tiến, những người không bao giờ hiểu đầy đủ về giáo hoàng.
Đây là hai ví dụ hiện tại
Báo Anh Daily Express, trong một bài báo được đánh dấu bởi Báo cáo Drudge (do đó tạo ra một số lượng lớn các likes), đã tạo ra tiêu đề gây xôn xao: "Giáo hoàng Bênêđictô XVI làm hết sức tuyệt đối để phá hoại Giáo hoàng Phanxicô, giữa trào lưu về hôn nhân đồng tính phản Kitô. Bài báo tuyên bố: "Giáo hoàng trước đây... đã tuyên bố rằng những người chống lại các kết hợp đồng tính trong thế giới ngày nay 'đáng bị trục xuất khỏi xã hội'. Ngài nói rằng đó là 'điều tương tự với phá thai và tạo ra cuộc sống của con người trong phòng thí nghiệm', thêm vào đó là điều tự nhiên đối với những người phản đối việc lo ngại về 'sức mạnh tâm linh của tên phản Kitô'... Những nhận xét đó đã làm dấy lên cơn thịnh nộ trong giới quan sát Vatican, họ nói rằng đây là đoạn mới nhất trong một đoạn văn dài được sử dụng như một nỗ lực của Giáo hoàng Phanxicô nhằm kiềm chế chương trình cấp tiến."
Bài báo chỉ trích dẫn một nguồn - Lynda Telford, tác giả của một cuốn sách có tên là 'Women of the Vatican: Female Power in a Male World - Phụ nữ tại Vatican: Quyền lực Phụ nữ trong Thế giới Nam giới", bà đã nói với Express rằng bà ấy đã thương hại [ĐGH] Phanxicô sâu sắc sau khi đọc những lời của [ĐGH] Bênêđictô XVI. Bà đánh đồng một kết buộc đáng kinh ngạc về Đức nguyên Giáo hoàng: "[Đức] Bênêđictô XVI làm hết sức mình để phá hoại tất cả những cải cách mà [Đức] Phanxicô đang cố gắng thực hiện. Cải cách ly dị (để những người ly dị có thể lãnh nhận Bí tích [sic]), tiếp cận với những người LGBT, tránh thai, rất nhiều. Bà nói thêm: [Đức] Bênêđictô XVI không có quyền can thiệp. Đặt ngài dưới cùng một mái nhà với [ĐGH] Phanxicô, để ngài [ĐGH Phanxicô] không bao giờ thoát khỏi ông ấy [ĐGH Bênêđictô XVI], thật kinh khủng."
Bài báo chua thêm: "Khi Giáo hoàng Phanxicô bắt đầu hành trình hồi sinh Vatican và thu hút những tín hữu mới đến với giáo hội, một số chuyên gia đã nói rằng [ĐGH] Bênêđictô XVI vẫn đang cố gắng sử dụng quyền lực của mình nhằm đảm bảo các nguyên tắc truyền thống của ngài vẫn tồn tại. Trong cuốn sách mới được xuất bản, [ĐGH] Bênêđictô XVI đã cố gắng làm dịu đi những cáo buộc này bằng cách nói rằng tình bạn của ngài với [ĐGH] Phanxicô đã "không chỉ bền bỉ mà còn phát triển". Tuy nhiên, những bình luận của ngài về hôn nhân đồng tính và phá thai, khiến nhiều người cảm thấy như là một cuộc tấn công vào chủ nghĩa tự do mà [ĐGH] Phanxicô đang cố gắng thiết lập."
Và Giáo hoàng Phanxicô tin gì về những vấn đề này? Báo Express chỉ cung cấp hai trích dẫn trong suốt 7 năm Triều Giáo hoàng Phanxicô: "Trước đây, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã lên tiếng ủng hộ việc chào đón những người trong cộng đồng LGBT đến với đức tin Công giáo. Vào năm ngài được chọn để thay thế Đức Bênêđictô XVI, Đức Phanxicô nói rằng 'chìa khoá của Giáo hội là để chào đón, không phài để loại trừ.' Ngài nói thêm: 'Nếu một người là đồng tính và tìm kiếm Thiên Chúa và có thiện chí, tôi là ai để phán xét họ chứ?'"
Bài báo kết thúc ở đó, với phần trình bày ngoạn mục có chọn lọc và vô minh về vô số lời tuyên bố về những vấn đề này. Báo Express không đơn dộc về việc này. Hãng tin AFP, trong một báo cáo do Yahoo News lưu hành, đã tuyên bố: "Chủ nghĩa truyền thống của nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI cáo buộc các đối thủ muốn 'bịt miệng' ngài trong khi kết hợp hôn nhân đồng tính với 'Antichrist-Phản Kitô' và tấn công 'hệ tư tưởng nhân văn' trong cuốn tiểu sử mới được xuất bản. AFP cũng đã tấn công Đức Hồng y Robert Sarah: "Một số nhà quan sát đã cáo buộc vị cựu giáo hoàng lèo lái hậu trường khi một cuốn sách bảo vệ chủ đề nóng bỏng về sự độc thân của linh mục xuất hiện, mang tên ngài cùng với vị Hồng y Robert Sarah bảo thủ người Guinean... [Ngài] đã không từ bỏ việc can thiệp vào các cuộc tranh luận xã hội, đưa ra một vụ nổ mới chống lại hôn nhân đồng tính trong cuốn tiểu sử mới được xuất bản."
Hai giáo hoàng, một huấn quyền
Lưu ý bản tường thuật: Những nguồn truyền thông này miêu tả quan điểm của Đức Bênêđictô XVI về việc phá thai, hôn nhân đồng tính và đồng tính luyến ái hoàn toàn trái ngược với niềm tin và giọng điệu của Đức Phanxicô. Trong thực tế, các ngài hoàn toàn đồng bộ. Đức Phanxicô đã kiên định một cách đáng chú ý trong việc chống phá thai, hôn nhân đồng tính và đồng tính luyến ái. Chắc chắn, ngài đã nói về việc không phán xét và yêu thương (cũng như Đức Bênêđictô XVI), nhưng ngài vẫn bị chỉ trích. Một năm trước, tôi đã viết một bài báo dài 5.600 từ cho tạp chí Crisis trình bày hồ sơ dài của ĐGH Phanxicô về những vấn đề này - một danh mục các tuyên bố khiến những kẻ cấp tiến phải la lối. Tôi sẽ không nhắc lại danh mục đó ở đây, nhưng hãy xem xét một vài ví dụ:
Đối với việc phá thai, Đức Phanxicô đã đánh đồng nó với thuyết ưu sinh của Đức quốc xã bằng găng tay trắng. "Cả thế giới đã bị tai tiếng về những gì Đức quốc xã đang làm để duy trì sự thuần khiết chủng tộc", ngài nói vào tháng 6 năm 2018. Hôm nay chúng tôi làm điều tương tự, nhưng với găng tay trắng." Giáo hoàng Phanxicô cũng so sánh việc phá thai như việc thuê một người giết mướn. "Có đúng không khi thuê một người giết mướn để giải quyết vấn đề?" ĐGH Phanxicô nêu nghi vấn vào tháng 10 năm 2018. "Bạn không thể... không đúng để giết một con người, bất kể con người đó nhỏ như thế nào, để giải quyết một vấn đề. Nó giống như thuê một người giết mướn." Đó là một trò khiêu khích hơn nhiều so với bất cứ điều gì mà Giáo hoàng Bênêđictô XVI nói về việc phá thai.
Về vấn đề đồng tính luyến ái, Đức Phanxicô cẩn thận không làm cho người đồng tính cảm thấy không được chào đón, nhưng ngài cũng cẩn thận về việc không chào đón họ vào những nơi như chủng viện. Vào tháng 5 năm 2018, ngài đã cảnh báo các giám mục người Ý: "Nếu có một nghi ngờ về đồng tính luyến ái, tốt hơn hết là đừng để họ vào chủng viện. Nếu bạn nghĩ rằng đó là người đồng tính, đừng đưa anh ta vào chủng viện."
Khi nói đến "hôn nhân" đồng giới, ĐGH Phanxicô đã nói: "Đó không phải là hôn nhân!" Trước một cử toạ 7.500 người tại Hội trường Giáo hoàng Phaolô VI vào ngày 25 tháng 10 năm 2014, Đức Phanxicô đã tái hiện lại: "Những gì họ đang đề xuất không phải là hôn nhân. Đó là một hiệp hội, nhưng nó không phải là hôn nhân! Cần phải nói những điều đó rất rõ ràng và chúng ta phải nói điều này!"
Ngài đã nói điều này một cách dứt khoát và thường xuyên. Gia đình bị tấn công! Đức Phanxicô hét lên. "Gia đình đang bị đánh gục và gia đình đang bị hạ bệ... Tất cả mọi thứ như thế có thể được gọi là một gia đình sao? Có... bao nhiêu chủ nghĩa tương đối trong khái niệm bí tích hôn nhân!" Đức Thánh Cha đã lên án "các hình thức mới, sự huỷ hoại hoàn toàn" của hôn nhân.
Kể từ khi cuộc "hôn nhân" đồng giới bắt đầu được ngài quan sát, ĐGH Phanxicô đã làm nổ tung khái niệm này. Vào năm 2010, khi còn là hồng y ở Argentina, ngài đã tuyên bố hôn nhân đồng tính là một nỗ lực liều lĩnh của "cha đẻ của sự dối trá". Ngài đã đáp lại một nỗ lực của các nhà lập pháp cánh tả người Argentina nhằm hợp pháp hoá hôn nhân đồng tính. Ngài tuyên bố thẳng thừng, "Đừng làm chúng tôi ngây thơ. Đây không đơn giản chỉ là một cuộc đấu tranh chính trị, mà là một nỗ lực để phá huỷ kế hoạch của Thiên Chúa. Nó không chỉ là một nghị định (một công cụ đơn thuần) mà là một 'hành động' của cha đẻ của những kẻ dối trá tìm cách gây nhầm lẫn và lừa dối con cái của Chúa."
Đối với những cặp vợ chồng đồng tính nhận con nuôi, ngài cũng lên án quan điểm đó, nói rằng nó sẽ nhắm vào "cuộc sống của nhiều đứa trẻ sẽ bị phân biệt đối xử chống lại sự phát triển con người vốn được trao phó cho các bậc làm cha và mẹ và ý muốn của Thiên Chúa. Bị đe doạ là sự khước từ hoàn toàn luật Thiên Chúa khắc sâu trong trái tim của chúng ta".
Ngài đã nhắc lại vị trí tương tự về việc nhận con nuôi khi lên giáo hoàng. Vào tháng 11 năm 2017, Đức Phanxicô đã nhấn mạnh rằng trẻ em có quyền được lớn lên trong một gia đình có cha và mẹ. Ngài cũng đã nói như vậy vào tháng 11 năm 2014 tại hội thảo liên tôn 3 ngày của Vatican trong chương trình "sự bổ sung của đàn ông và phụ nữ", là một trong trong những dịp khác.
Đó chỉ là những ví dụ về phá thai, hôn nhân đồng giới và đồng tính luyến ái. Nếu những người ngưỡng mộ sự cấp tiến của Đức Phanxicô đọc sâu hơn, thì họ sẽ thờ ơ với những đỉnh cao của ngài chống lại lý thuyết giới, điều mà ngài gọi là ma quỷ, để đem so sánh với các chính sách giáo dục của Hitler, và "giáo điều" về "giới thanh niên Hitler" với các nhóm thanh niên phát xít ở Ý của Mussolini và "vũ khí hạt nhân".
"Ngày nay, tại các trường học, họ đang dạy điều này cho trẻ em - cho các trẻ em! - rằng mọi người đều có thể chọn giới tính của mình", Giáo hoàng Phanxicô đã phản đối. "Điều này thật tồi tệ!" Đức Phanxicô không phải là người hâm mộ về việc chuyển giới. Còn nhớ các tiêu đề như thế này xảy ra từ tháng 2 năm 2015 "Giáo hoàng Phanxicô so sánh người chuyển giới với vũ khí hạt nhân"? Đức Phanxicô đã công khai phàn nàn: "Đằng sau tất cả những điều này chúng ta thấy hệ tư tưởng giới. Trong sách, trẻ em học được rằng các em có thể thay đổi giới tính. Phải chăng giới tính, là nam hay nữ, có thể là một lựa chọn và không phải là sự thật?"
Nhiều trong số những điều này, Đức Phanxicô đã không ngần ngại mô tả theo nghĩa đen là Satan. Những lời của ngài nghiêm túc hơn nhiều so với bất cứ điều gì ĐGH Bênêđictô XVI từng nói.
Đúng là tin giả
Tuy nhiên, các nhà báo cấp tiến hoặc không biết về những tuyên bố này hoặc họ cố tình phớt lờ những tuyên bố đó để gây ra sự phân đôi giả giữa hai vị giáo hoàng và hơn nữa là một chương trình nghị sự tư tưởng. Những trò chơi trẻ con mà một số phóng viên tham gia vào những cú đánh của ĐGH Phanxicô cảnh báo hồi tháng 11 năm 2013 về "chủ nghĩa tiến bộ của thanh thiếu niên".
Theo kinh nghiệm của tôi, hầu hết báo chí nghèo nàn này không dựa trên ác ý cố ý mà dựa vào sự thiếu hiểu biết của những người chỉ đọc các nguồn mà họ đồng ý. Họ không biết gì về phía bên kia vì họ đã kín tiếng với niềm tin mà họ không muốn xem xét. Kết quả: tường thuật sai, tin giả và bây giờ, một cuộc chiến giả giữa hai giáo hoàng, trong thực tế, các ngài yêu mến và đối xử với nhau bằng sự tôn trọng.
Vào tháng 2 năm 2018, Đức Phanxicô đã lên án các "tin giả" và gọi đó là một "dấu hiệu của thái độ không khoan dung và quá mẫn cảm" chỉ "nhằm đưa đến sự ấu trĩ và thù ghét". Điều này cũng vậy, ngài cảnh báo một cách dứt khoát, đó là công việc của "con rắn xảo quyệt".
Nỗ lực không ngừng của các phóng viên cấp tiến nhằm gán cho Đức Phanxicô là "một trong những nỗ lực" đó - một người đồng hành với chủ nghĩa tiến bộ - và định hình kẻ thù của ĐGH Bênêđictô XVI cũng là kẻ thù của Đức Phanxicô là sai. Mượn một cụm từ khác của Đức Phanxicô, họ đã "ý thức hệ hoá" về mối quan hệ giữa hai vị giáo hoàng nhằm thúc đẩy một chương trình nghị sự văn hoá chính trị. Đó là sự chia rẽ, đó là thối nát, và nó phải dừng lại.
Paul Kengor là Giáo sư Khoa học Chính trị tại Grove City College ở Grove City, Pennsylvania