Các
Thánh vịnh nhắc chúng ta rằng lời cầu nguyện phải bao trùm mọi khía
cạnh của cuộc sống của chúng ta trên thế giới này. Đôi khi, lời cầu
nguyện bắt đầu trong nhà thờ của chúng ta nhưng sau đó dẫn chúng ta đến
việc phục vụ người khác trên các con đường của thành phố. Đôi khi lời
cầu nguyện bắt nguồn từ công việc hằng ngày của chúng ta, và sau đó được
hoàn thành trong phụng vụ của Giáo Hội. Các Thánh vịnh dạy chúng ta cầu
nguyện cho chính mình và cho cả ơn cứu độ của tha nhân và thế giới.
Trong
bài giáo lý tại buổi tiếp kiến chung sáng thứ Tư 21/10, tiếp tục nói về
việc cầu nguyện trong sách Thánh vịnh. Trong sách Thánh vịnh, cầu
nguyện là điều thiết yếu của một đời sống tốt lành và thật sự nhân bản.
Các Thánh vịnh hướng dẫn chúng ta bước đi theo thánh ý Chúa và dạy chúng
ta tránh những cạm bẫy của sự ác. Lời cầu nguyện thật sự giúp chúng ta,
ngay cả trong những lúc khốn cùng, có thể nhìn thấy thực tại bằng đôi
mắt của Thiên Chúa và nhìn anh chị em của chúng ta với lòng trắc ẩn và
tôn trọng.
Mở đầu bài giáo lý, Đức Thánh Cha lưu ý rằng trong
sách Thánh vịnh có một nhân vật tiêu cực, là “kẻ gian ác”, người sống
như thể không có Thiên Chúa. Đó là người không hề nghĩ đến cõi siêu
việt, không kiềm chế sự kiêu ngạo của mình, người không sợ những phán
xét về những gì mình nghĩ và những gì mình làm.
Cầu nguyện là sự cứu rỗi của con người
Ngược
với thái độ của kẻ gian ác, sách Thánh vịnh trình bày việc cầu nguyện
thật sự như một thực tế cơ bản của cuộc sống. Đức Thánh Cha giải thích:
Việc quy chiếu đến tuyệt đối và siêu việt - điều mà các bậc thầy tu đức
gọi là “sự kính sợ thánh thiêng đối với Thiên Chúa” - là điều khiến
chúng ta hoàn toàn là con người, là giới hạn cứu chúng ta khỏi chính
mình, bằng cách ngăn cản chúng ta lao vào cuộc sống này theo cách săn
mồi và phàm ăn. Cầu nguyện là sự cứu rỗi của con người.
Kiểu cầu nguyện giả dối: muốn được người khác ngưỡng mộ
Nhưng
Đức Thánh Cha nhận định rằng cũng có một cách cầu nguyện giả dối, cách
cầu nguyện được thực hiện chỉ để được người khác ngưỡng mộ. Có những
người đi dự Thánh lễ chỉ để chứng tỏ rằng họ là người Công giáo hoặc để
khoe mốt mới nhất mà họ đã mua, hoặc để làm một nhân vật xã hội tốt. Họ
cầu nguyện giả dối. Chúa Giêsu đã khiển trách nặng nề về điều này (x. Mt
6,5-6; Lc 9,14). Nhưng khi tinh thần cầu nguyện thực sự được đón nhận
cách chân thành và đi vào trái tim, thì nó khiến chúng ta chiêm ngưỡng
thực tại bằng chính đôi mắt của Thiên Chúa.
Khi cầu nguyện, các anh chị em trở nên quan trọng
Theo
Đức Thánh Cha, khi chúng ta cầu nguyện như thế, mọi điều đều đạt đến
“chiều sâu”, như thể Thiên Chúa cầm lấy nó và biến đổi nó. Việc phụng tự
tồi tệ nhất mà chúng ta có thể dâng cho Chúa và cho cả con người, là
cầu nguyện cách mệt mỏi, theo thói quen. Cầu nguyện như vẹt. Không. Xin
hãy cầu nguyện bằng trái tim. Cầu nguyện là trung tâm của cuộc sống. Nếu
có cầu nguyện, thì ngay cả một người anh em, một người chị em, thậm chí
là kẻ thù, cũng trở nên quan trọng (x. Evagrius Ponticus, Luận về Cầu
nguyện, n. 123). Ai thờ phượng Thiên Chúa thì yêu thương con cái của
Người. Ai tôn kính Thiên Chúa thì tôn trọng con người.
Cầu nguyện không phải là liều thuốc an thần
Đức
Thánh Cha nói tiếp: Và vì vậy, cầu nguyện không phải là liều thuốc an
thần để xoa dịu những lo lắng trong cuộc sống; kiểu cầu nguyện này chắc
chắn không phải là của Kitô giáo. Đúng hơn, cầu nguyện làm cho con người
có trách nhiệm. Chúng ta thấy rõ điều này trong “Kinh lạy Cha” mà Chúa
Giêsu đã dạy các môn đệ của Người.
Để học cách cầu nguyện theo
cách này, sách Thánh vịnh là một trường học tuyệt vời. Chúng ta đã thấy
cách các Thánh vịnh không luôn luôn sử dụng ngôn ngữ tinh tế và nhẹ
nhàng, và cách chúng thường bày tỏ những vết sẹo của cuộc sống. Tuy
nhiên, tất cả những lời cầu nguyện này lần đầu tiên được sử dụng trong
Đền thờ, và sau đó là trong các hội đường; ngay cả những lời cầu nguyện
sâu kín và cá nhân nhất. Sách Giáo lý Giáo hội Công giáo diễn đạt như
thế này: “Nhiều hình thức cầu nguyện của sách Thánh vịnh hình thành cả
trong phụng vụ Đền thờ và trong tâm hồn con người” (n. 2588).
Lời cầu nguyện xuất phát từ bóng giáo đường, đến các đường phố
Theo
cách này, Đức Thánh Cha khẳng định: lời cầu nguyện cá nhân xuất phát từ
và được nuôi dưỡng trước hết bằng lời cầu nguyện của dân Israel, sau đó
là lời cầu nguyện của Giáo hội. Ngay cả những Thánh vịnh ở ngôi thứ
nhất số ít, bày tỏ những suy tư và vấn đề sâu kín nhất của một cá nhân,
cũng là một gia sản tập thể, đến mức chúng được mọi người cầu nguyện và
cầu nguyện cho mọi người.
Lời cầu nguyện của Kitô hữu có “hơi
thở” này, “sự căng thẳng” tâm linh này liên kết đền thờ và thế giới lại
với nhau. Lời cầu nguyện có thể bắt đầu trong bóng tối của nhà thờ,
nhưng sẽ kết thúc trên đường phố thành phố. Và ngược lại, nó có thể nảy
sinh trong các hoạt động hàng ngày và đạt đến sự hoàn thiện trong phụng
vụ. Cửa nhà thờ không phải là rào cản, mà là các “màng” thấm nước, sẵn
sàng đón nhận tiếng kêu than của mọi người.
Cầu nguyện cho người nghèo
Đức
Thánh Cha nhấn mạnh: Thế giới luôn hiện diện trong lời cầu nguyện được
tìm thấy trong sách Thánh vịnh. Ví dụ, các Thánh vịnh nói lên lời hứa
cứu độ của Thiên Chúa dành cho những người yếu đuối nhất: “Chúa phán:
‘Trước cảnh người nghèo bị áp bức, kẻ khốn cùng rên siết thở than, giờ
đây Ta đứng dậy, ban ơn giải thoát cho kẻ mong chờ.” (12,6). Hoặc các
Thánh vịnh cảnh báo về nguy hiểm của sự giàu sang thế gian bởi vì “dù
sống trong danh vọng, con người cũng không hiểu biết gì; thật nó chẳng
khác chi con vật một ngày kia phải chết” (49,21). Hoặc chúng cho thấy
cái nhìn của Thiên Chúa về lịch sử: “Chúa đảo lộn chương trình muôn
nước, Người phá tan ý định chư dân. Chương trình Chúa ngàn năm bền vững,
ý định của lòng Người vạn kiếp trường tồn.” (33,10-11).
Không thể cầu nguyện với Thiên Chúa mà không yêu thương anh em
Đức
Thánh Cha kết luận: Tóm lại, ở đâu có Thượng đế, thì con người cũng
phải ở đó. Sách Thánh phân loại: “Chúng ta yêu thương, vì Người đã yêu
chúng ta trước. Nếu ai nói, ‘tôi yêu Chúa’ và ghét anh em mình, thì
người đó là kẻ nói dối; vì ai không yêu anh em người mình nhìn thấy, thì
không thể yêu Thiên Chúa là Đấng họ không nhìn thấy”. Nếu bạn đọc nhiều
Kinh Mân Côi mỗi ngày nhưng lại nói xấu người khác, lại mang lòng giận
dữ, thù ghét người khác, thì đây là giả dối, không phải là chân lý. “Và
chúng tôi nhận điều răn này từ Người, đó là ai yêu mến Thiên Chúa, thì
cũng phải yêu thương anh em mình.” (1Ga 4,19-21).
Vô thần thực hành: Không nhận ra tha nhân là hình ảnh Thiên Chúa
Kinh
Thánh nhìn nhận trường hợp một người dù thành tâm tìm kiếm Thiên Chúa,
nhưng không bao giờ gặp được Người; Kinh Thánh cũng khẳng định rằng
không bao giờ được chối bỏ nước mắt của người nghèo, nếu không sẽ không
gặp được Thiên Chúa. Thiên Chúa không ủng hộ chủ nghĩa “vô thần” của
những người phủ nhận hình ảnh Thiên Chúa đã in sâu trong mỗi con người.
Thái độ vô thần đó có ở mọi thời đại: tôi tin Thiên Chúa nhưng tôi xa
lánh tha nhân và tôi cho phép mình thù ghét người khác. Đây là vô thần
thực hành. Không nhận ra con người là hình ảnh Thiên Chúa thì đó là một
sự phạm thánh, một sự ô uế, một hành vi xúc phạm tồi tệ nhất mà người ta
có thể làm đối với đền thờ và bàn thờ.
Cuối cùng, Đức Thánh Cha
cầu chúc rằng lời cầu nguyện trong các Thánh vịnh giúp chúng ta không
rơi vào sự cám dỗ của “kẻ gian ác”, nghĩa là sống, và có lẽ cầu nguyện,
như thể Thiên Chúa không hiện hữu, và như thể người nghèo không tồn tại.