Chiều Thứ Tư lễ Tro 14/02, Đức Thánh Cha đã chủ sự Thánh lễ khai mạc Mùa Chay thánh, với nghi thức xức tro tại Vương cung Thánh đường Thánh nữ Sabina ở Roma. Ngài mời gọi các tín hữu sống Mùa Chay bằng cách “vào nơi kín đáo”, trở về với tâm hồn, ở đó Chúa hiện diện, chào đón để chữa lành những yếu đuối và thanh tẩy tội lỗi chúng ta với một tình yêu nhưng không.
Đoàn rước thống hốiVào lúc 4 giờ 30 chiều, như truyền thống hằng năm, đoàn rước thống hối bắt đầu từ Nhà thờ Thánh Anselmo của dòng Biển Đức tới Vương cung Thánh đường Thánh nữ Sabina của dòng Đa Minh trên đồi Aventino ở Roma.
Trong đoàn rước có nhiều hồng y, giám mục, đông đảo tu sĩ Dòng Biển Đức và Đa Minh, trong đó có 2 vị Bề trên Tổng quyền của 2 dòng liên hệ. Trên quãng đường khoảng 500 mét, các vị vừa đi vừa hát kinh cầu các thánh, và thánh ca thống hối.
Tại Vương cung Thánh đường Thánh nữ Sabina, có từ thế kỷ thứ 5, Đức Thánh Cha đã chủ sự Thánh lễ đồng tế với nghi thức xức tro, cùng với các hồng y và giám mục, nhiều linh mục tu sĩ nam nữ và giáo dân, đặc biệt là các vị lãnh đạo Hội Hiệp sĩ Malta.
Bài giảng Thánh lễ
Trong bài giảng trước khi cử hành nghi thức xức tro, Đức Thánh Cha nhắc lại Lời Chúa Giêsu trong Tin Mừng được công bố trong Thứ Tư Lễ Tro về việc bố thí, cầu nguyện và ăn chay phải được thực hành cách kín đáo, vì Chúa Cha thấu suốt những gì kín đáo.
Ngài nói: “Vào nơi kín đáo là lời mời gọi của Chúa Giêsu dành cho mỗi người khi bắt đầu Mùa Chay. Vào nơi kín đáo có nghĩa là trở về với tâm hồn, như lời khuyên của ngôn sứ Giôen (Ge 2,12). Đó là hành trình từ bên ngoài vào bên trong, để tất cả những gì chúng ta sống, ngay cả tương quan với Chúa, không chỉ là những gì bên ngoài, một khung hình không có hình ảnh, một màn che linh hồn, nhưng được sinh từ bên trong và tương ứng với các chuyển động của tâm hồn, nghĩa là những ước muốn, tư tưởng, cảm xúc của chúng ta, nơi sâu thẳm nhất của con người chúng ta.”
Mùa Chay mời gọi loại bỏ “trang điểm”
Đức Thánh Cha giải thích, theo nghĩa này Mùa Chay giúp chúng ta loại bỏ những “trang điểm”, hình thức bên ngoài. Trở về với tâm hồn có nghĩa là trở về với con người thật của mình, một con người trần trụi trước Chúa; có nghĩa là nhìn vào bên trong và nhận ra mình là ai. Cuộc sống không phải là một vở kịch, và Mùa Chay mời gọi chúng ta rời khỏi sân khấu giả dối, để trở về với tâm hồn, với sự thật chúng ta là.
Chính vì điều này, việc xức tro trên đầu với tinh thần cầu nguyện và khiêm nhường là một cử chỉ muốn đưa chúng ta trở về với thực tại thiết yếu: Chúng ta là cát bụi, cuộc sống chỉ như hơi thở (Tv 39,6), nhưng Chúa không cho phép nó biến mất, tan biến vào vực thẳm của cái chết. Chúng ta là cát bụi được Chúa thổi hơi sự sống của Người, là đất được Chúa nhào nặn bằng chính đôi tay Người (Tv 119,73), là bụi đất, từ đó chúng ta sẽ trỗi dậy cho một cuộc sống vĩnh cửu đã được chuẩn bị từ muôn thuở (Is 26,9).
Bố thí, ăn chay và cầu nguyện giúp trở về với tâm hồn
Và nếu, trong đống tro tàn mà chúng ta là, ngọn lửa tình yêu Thiên Chúa bùng cháy, thì chúng ta sẽ khám phá ra rằng chúng ta thực sự đã được định hình bởi tình yêu đó và tới lượt mình được kêu gọi yêu thương người khác. Yêu thương anh chị em xung quanh chúng ta, quan tâm đến người khác, sống lòng trắc ẩn, thực hành lòng thương xót, chia sẻ tất cả những gì chúng ta là và tất cả những gì chúng ta có với những người thiếu thốn. Do đó, bố thí, cầu nguyện và ăn chay không chỉ là những thực hành bên ngoài, nhưng là những cách dẫn chúng ta trở về đến tâm hồn, những điều thiết yếu của đời sống Kitô hữu. Những thực hành này giúp chúng ta nhận ra rằng chúng ta là tro bụi được Thiên Chúa yêu thương, và chúng giúp chúng ta mở rộng tình yêu đó trên “tro bụi” của nhiều hoàn cảnh trong cuộc sống hằng ngày, để niềm hy vọng, sự tin tưởng và niềm vui có thể được tái sinh nơi chúng.
Vào nơi kín đáo
Đức Thánh Cha nhấn mạnh một lần nữa lời mời gọi của Chúa “vào nơi kín đáo”, trở về với tâm hồn. Theo ngài, đó là lời mời gọi cứu độ dành cho chúng ta, những người thường sống bề mặt, muốn được chú ý, ngưỡng mộ trong một xã hội mà những cảm xúc, những điều thân mật nhất cũng phải trở thành “xã hội – đưa lên mạng xã hội”, mọi người biết đến. Chúa mời gọi “vào nơi kín đáo”, vì ở đó Chúa hiện diện chào đón để chữa lành những yếu đuối và thanh tẩy tội lỗi chúng ta với một tình yêu nhưng không.
Dành chỗ cho cầu nguyện
Ngoài lời mời gọi trở về với tâm hồn, Đức Thánh Cha còn khuyên nhủ các tín hữu dành chỗ cho việc cầu nguyện. Ngài nói: “Trong những tuần Mùa Chay này, chúng ta hãy dành không gian cho cầu nguyện tôn thờ trong thinh lặng, nơi đó chúng ta cảm nghiệm được sự hiện diện của Chúa, như Môsê, Êlia, Đức Maria, Chúa Giêsu”. Và Đức Thánh Cha kết thúc bài giảng bằng lời khích lệ mọi người đừng ngại từ bỏ những cạm bẫy thế gian và trở về với tâm hồn. Như Thánh Phanxicô, sau khi từ bỏ tất cả, đã có được Cha trên trời. Chúng ta hãy nhìn nhận thân phận của chúng ta: là bụi đất được Chúa yêu thương, và nhờ Người từ tro bụi tội lỗi chúng ta sẽ được tái sinh cho cuộc sống mới trong Chúa Giêsu Kitô và Thánh Thần.
Nghi thức xức tro
Sau bài giảng của Đức Thánh Cha, trong nghi thức xức tro, một hồng y đã bỏ tro trên đầu Đức Thánh Cha, trước khi ngài bỏ tro cho các hồng y và một số tín hữu, trong khi các linh mục Đa Minh và Biển Đức bỏ tro trên đầu các tín hữu hiện diện.