Trong
căn nhà nhỏ đượm nét Pháp, khách hành hương ghé thăm chị Thánh Têrêsa
có thể tìm bản hướng dẫn bằng tiếng Việt. Tôi không rõ cô quản lý nhà
biết rằng có nhiều đoàn Việt đến thăm quan hay không nhưng nếu được hỏi,
người Công giáo Pháp đạo hạnh ấy sẽ thủ thỉ cho bạn đôi điều về mối
tình của chị Thánh với đất nước Việt Nam.
Ước muốn đến Việt Nam
“Ơn
gọi của con là tình yêu’’, câu nói ấy của chị Thánh Têrêsa đã chạm vào
lòng Hội Thánh. Một cô gái sống 24 năm trên cuộc đời nhưng lại là một vị
đại thánh, Tiến sĩ của Hội Thánh nhờ những cánh hoa tốt lành nhỏ bé.
Chị là một trong vị thánh nổi tiếng nhất trong lịch sử Giáo hội Công
giáo. Từ năm bốn tuổi, chị sống cùng gia đình tại Lisieux thuộc vùng
Normandie nước Pháp. Vì thế mà người ta vẫn gọi chị là Thánh Têrêsa
thành Lisieux ngoài cái tên kính trọng, Têrêsa Hài Đồng Giêsu và Nhan
Thánh.
Lớn lên trong một gia đình thánh đức, cha mẹ chị là ông
Louis Martin và bà Zélie-Marie Guérin đã được ĐTC Phanxicô tuyên thánh
ngày 18/10/2015. Năm 16 tuổi, chị bắt đầu cuộc sống của mình tại tu viện
Dòng Kín Cát Minh. Từ những tháng ngày đó, chị bắt đầu viết cuộc đời
nên thánh của mình bằng những hy sinh nhỏ nhặt của mình. Vào Mùa Chay
năm 1896, Têrêsa có triệu chứng ho ra máu. Từ đó, bệnh tật là một Thánh
giá mà Têrêsa đeo trên mình. Và, Thánh giá ấy đã trổ hoa.
Trong
cái đau của bệnh tật, chị ước ao trở thành linh mục, được bước chân đi
truyền giáo. Trong sách “Histoire d’une ame” (Truyện một tâm hồn), chị
đã ghi lại thao thức của mình: “… si la sainte Vierge me guérit, je
desire répondre à l’appel de nos Mères d'Hanoi’’ (Nếu Thánh nữ Đồng
trinh chữa con lành bệnh, con ước ao đáp lời mời gọi của Mẹ tại Hà Nội) –
trích chương IX trong Truyện một tâm hồn.
Nguyên
trang trên ghi lại những nguyện ước của chị Thánh nếu người được chữa
khỏi bệnh. Nhưng, những ước ao ấy đã được Chúa cất giữ và cho chị ra đi
vào năm 24 tuổi, để câu chuyện tình yêu ấy được viết tiếp bởi người em
thiêng liêng, Marcel Văn.
Marcel Văn, người em thiêng liêng tại nước Việt
Nếu
bạn may mắn gặp một người Công giáo Pháp, họ sẽ nhắc với bạn một cái
tên mà người Pháp yêu mến: Marcel Văn. Sau những vụ tấn công khủng bố
xảy ra tại Pháp năm 2015, một lời nguyện cho nước Pháp được “râm ran”
hơn: “Lạy Chúa Giêsu, Người giàu lòng trắc ẩn với nước Pháp…”. Những lời
nguyện này được thầy Marcel Văn, người Việt viết ra cho dù chưa một lần
đặt chân đến nước Pháp. Đó là lời nguyện, là câu chuyện “tình thánh”
giữa Têrêsa và Marcel Văn.
Thầy Marcel Văn có tên là Gioakim
Nguyễn Tân Văn, sinh ra tại làng Ngăm Giáo, thuộc giáo phận Bắc Ninh,
Việt Nam. Từ nhỏ, thầy đã có một ước ao mãnh liệt được trở thành linh
mục và được nên thánh. Thầy đã được người mẹ đức hạnh Anna Maria Tế gửi
vào nhà Chúa. Thầy đã từng sống tại giáo xứ Hữu Bằng (1935-1941) và sau
đó theo học Tiểu chủng viện tại Lạng Sơn. Tại đây, câu chuyện “chị
thiêng liêng” bắt đầu.
Trong giờ Chầu tại chủng viện, Văn bắt đầu
tìm kiếm cuốn sách thiêng liêng về vị Thánh mà mình có thể theo bước.
Và cuốn sách trong linh hứng của Chúa là Truyện một tâm hồn. Trong nhật
ký của mình, thầy viết: “… Con lại cả dám ước ao xin Mẹ một điều là chớ
chi con được Mẹ yêu thương đùm gối như bông hoa trắng truyết Têrêsa của
Mẹ hồi xưa. Con cũng ao ước giá Mẹ ban cho con bà thánh ấy để làm thầy
dạy dỗ con trên con đường nhỏ bé của Người thì Mẹ biết con sung sướng
dường nào. Con vào nhà thờ, đến quỳ trước tượng thánh Têrêsa và chân
thành nói với thánh nữa: Têrêsa, từ nay chị là chị của em.”[1]
Từ
đây, chính Thánh nữ Têrêsa, người ước ao đến sống tại Việt Nam viết
tiếp câu chuyện tình ái Chúa Hài đồng cùng người em thiêng liêng Marcel
Văn. Têrêsa gọi thầy là “người em nhỏ bé” và cũng nhiều lần nói chuyện
linh thiêng với thầy Văn. Thánh nữ cho biết thầy biết, thầy sẽ không bao
giờ là linh mục và trở thành “Tông đồ ẩn dật của tình yêu”. Dù đau buồn
nhưng thầy Văn quyết nghe theo lời linh hướng của chị Thánh. Năm 1944,
thầy bắt đầu sống đời dự tu tại Dòng Chúa Cứu Thế Hà Nội thuộc giáo xứ
Thái Hà ngày nay.
Khi
dòng người di cư vào Nam sau năm 1954, thầy Văn quyết định trở lại miền
Bắc. Ngày 7/7/1955, thầy Marcel bị bắt, phải đi cải tạo trong nhà tù và
chết tại đây năm 1959, khi thầy mới 31 tuổi. Thầy Marcel đã được nâng
lên hàng tôi tớ Chúa nhờ con đường nên thánh nhỏ bé cùng chị Têrêsa.
Hiện nay, quá trình phong thánh vẫn đang được tiến hành bởi nhóm thân
hữu Marcel Văn “Les amis de Van” tại Pháp.
Mượn lời nguyện của
thầy Marcel để tạm kết cho câu chuyện “tình yêu” của vị Thánh nữ Têrêsa
qua chính ước nguyện tiếp tục được thực hiện trên đất Việt:
“Tôi không nhìn đâu xa
Cũng chẳng nhìn quanh quẩn…
Tôi chỉ ngắm nhìn Người tôi yêu…
Chính lúc lòng tôi yêu mến
Tôi tìm thấy hạnh phúc vô tận…
Tình yêu không thể chết.”
Văn
------------------------
[1] Marie-Chichel: Tình yêu không thể chết (tr. 162-163).