Trước hết, đây là lễ các Thánh Tử Đạo. Vào đầu thế kỷ V, Đức Giáo hoàng Bonifaciô IV đã nhận từ tay hoàng đế một đền thờ ngoại giáo, đền Panthéon. Được dựng để tôn vinh các thần. Ngài đã biến thành đền thờ dâng kính Đức Trinh Nữ Maria và các Thánh Tử Đạo. Xác các thánh an nghỉ trong các hang toại đạo được chuyển về nhà thờ trong một cuộc lễ huy hoàng. Mỗi năm các tu viện đều nhắc lại kỷ niệm này. 400 năm sau, Đức Giáo hoàng Grêgôriô IV quyết định rằng việc tôn kính long trọng này phải hướng về các thánh nam nữ đã được tôn phong hay chưa được biết đến vì không có sự đặc biệt nào của các ngài chói sáng trên trần thế, nhưng ý chí và việc làm lành thánh của các ngài được Thiên Chúa thấu suốt cõi lòng biết đến.

Trong thánh lễ hôm nay, Phúc Âm kể ra những người chiếm hữu được hạnh phúc chân thật, những người có tinh thần nghèo khó hiền lành biết thương xót, có lòng trong sạch ăn ở thuận hoà, sẵn sàng bách hại vì sự công chính. Tất cả đều vui sướng vì phần thưởng bội hậu chờ đón họ trên trời. Lễ các Thánh là lễ của người muốn nên lành thánh.

Lịch sử

Lễ các Thánh nam nữ đã có từ thế kỷ thứ IV. Thánh Ephraim người Syrie và Thánh Gioan Kim Khẩu đều biết đến một ngày lễ mừng các Thánh Tử Đạo vào ngày 13-5 hằng năm, hay rõ hơn là Chúa Nhật thứ nhất sau lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống. Lễ này vẫn còn trong lịch sử phụng vụ của Giáo hội Hy Lạp và được gọi là Chúa Nhật Chư Thánh.

Giáo hội Tây phương cũng có một thánh lễ từ thế kỷ thứ VII, lễ toàn thể các Thánh Tử Đạo mừng vào ngày 13-5. Đó là ngày lễ thánh hiến Đền Panthéon của Rôma, để Kính Đức Trinh Nữ Maria và toàn thể các Thánh Tử Đạo vào ngày 13-5-609.

Lễ chư thánh (toàn thể các thánh, chứ không dành riêng cho các thánh tử đạo) được mừng vào ngày 1-11 hằng năm, chỉ xuất hiện từ thế kỷ thứ VIII do các thầy Dòng Irland, và Anh quốc, khi sang truyền giáo ở Âu Châu đã đem theo và trong thời gian ngắn đã phổ biến rộng khắp Âu Châu.