Mở đầu Niên lịch Phụng vụ tháng 1-2013, chúng ta mừng Lễ Kính Đức Mẹ Là Mẹ Thiên Chúa; tiếp theo là Chúa Nhật Lễ Hiển Linh, Chúa Nhật Lễ Chúa Giêsu Chịu Phép Rửa, rồi Chúa Nhật Thường Niên 2 và 3, năm C.
LỄ ĐỨC MẸ LÀ MẸ THIÊN CHÚA (Ngày 1/1): Hôm nay cũng là Ngày Tết Dương Lịch, ngày đầu năm mới của năm 2013, Giáo Hội muốn dâng năm mới lên Mẹ Maria với tước hiệu Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa và cầu nguyện cho Hoà bình Thế giới. Ngày hôm nay cũng là ngày trong Tuần Bát Nhật Lễ Giáng Sinh, vì thế Bài Phúc Âm (Luca 2,16-21) ghi lại việc Đức Mẹ sinh Chúa Con nơi hang đá Belem và các mục đồng đến "và gặp thấy Đức Maria, Thánh Giuse, và Hài Nhi Giêsu nằm trong máng cỏ" y như lời các Thiên thần đã báo mộng cho họ trong giấc ngủ, và "các mục đồng trở về, họ tung hô ca ngợi Chúa về mọi điều họ đã nghe và đã thấy đúng như họ đã được báo trước. "Mọi người trong Thành Belem đều ngạc nhiên về những điều các Mục Đồng kể lại cho họ. Còn Đức Maria "thì ghi nhớ tất cả những sự việc đó và suy niệm trong lòng". Bài Phúc Âm cũng ghi lại việc Hài Nhi Giêsu chịu phép Cắt Bì khi đựợc 8 ngày (theo luật Do Thái thời đó) và được đặt tên là Giêsu như Thiên thần đã nói khi truyền tin cho Đức Mẹ.
Bài Đọc 1 (Dân Số 6,22-27) ghi lại lời Thiên Chúa phán bảo ông Môisen: "Hãy nói với Aaron và con cái ông cầu xin Chúa chúc lành cho con cái Israel... và Thiên Chúa sẽ chúc lành cho họ!" Bài đọc 2 (Galata 4,4-7): Thánh Phaolô nhắc nhở chúng ta là nhờ Chúa Giêsu đã sinh ra làm người để chịu chết và chuộc tội chúng ta, nên chúng ta được Thần Trí Chúa thanh tẩy và thưa với "Chúa là Abba, nghĩa là Lạy Cha". (Chúng ta nhớ lại Kinh "Lạy Cha" mà Chúa Giêsu đã dạy chúng ta). Như vậy, chúng ta "không còn là tôi tớ, nhưng là con Chúa và được làm người thừa kế".
Ngày đầu năm mới, cũng là ngày cầu nguyện cho Hoà bình Thế giới. Chúng ta hãy đi dâng lễ sốt sắng. Xin Chúa, nhờ lời Mẹ Maria, Thánh Giuse và các Thánh chuyển cầu, ban hoà bình cho thế giới chúng ta, cho Quê Hương và Giáo hội Việt Nam, cho mọi gia đình. Xin cho mỗi người chúng ta biết sống hoà hợp, yêu thương với mọi người, trong gia đình, nơi sở làm, trường học, trong khu xóm, trong cộng đoàn... "Đem yêu thương vào nơi oán thù. Đem thứ tha vào nơi lăng nhục. Đem an hoà vào nơi tranh chấp..." như chúng ta vẫn thường hát trong bài Thánh ca "Kinh Hoà Bình" của Thánh Phanxicô khó nghèo.
CHÚA NHẬT LỄ HIỂN LINH (Ngày 6/1): Thánh lễ hôm nay ngày xưa quen được gọi Lễ Ba Vua do sự lầm tưởng các nhà Đạo sĩ từ Đông Phương đến thờ lạy Chúa Hài Nhi là ba ông vua (vì 3 của lễ các nhà Đạo sĩ dâng Chúa Hài Nhi là Vàng, Nhũ Hương và Mộc Dược đều là những báu vật của các triều vua ngày xưa); nhưng nghiên cứu lịch sử Thánh Kinh thì đó không phải là các vua nhưng là các nhà Đạo sĩ. Bây giờ chúng ta gọi là "Lễ Hiển Linh" (The Epiphany Of The Lord): (Thiên Chúa tỏ vinh hiển của Ngài cho các dân tộc). Bởi vì, các Bài Đọc trong Thánh Lễ hôm nay nói đến việc Thiên Chúa Giáng Sinh không phải chỉ các Mục Đồng và dân Thành Belem được soi sáng để đến thờ lạy; nhưng các nhà Đạo sĩ (tượng trưng cho các dân tộc ngoài Do Thái) cũng được soi sáng cho biết để đến thờ lạy Thiên Chúa xuống thế làm người, và ơn cứu độ Chúa thương ban không phải chỉ dành cho dân Do Thái mà cho toàn thể nhân loại: "Ai tin và chịu Phép Rửa Tội thì sẽ được hưởng ơn cứu độ!"
Bài Phúc Âm hôm nay (Mathêu 2,1-12) ghi lại biến cố các nhà Đạo sĩ từ Đông phương tìm đến Giêrusalem (Thủ Đô nước Do Thái) và xin vào yết kiến vua Hêrôđê để hỏi cho biết: "Vua dân Do Thái mới sinh ra hiện đang ở đâu? Vì chúng tôi đã thấy ngôi sao của Ngài hiện ra ở Đông Phương và chúng tôi tìm đến để triều bái Ngài." Sau khi hỏi ý kiến các "Đại Giáo trưởng và các Luật sĩ Do Thái, và biết nơi đó là Belem, nhà vua đã chỉ cho các ông đường đi. Các ông đã đến được Belem và triều bái Chúa Hài Nhi và "dâng lên 3 của lễ là Vàng, Nhũ Hương, và Mộc Dược". Bài Phúc Âm cũng ghi lại sự việc Vua Hêrôđê ngầm nói với các nhà Đạo sĩ: khi triều bái Hài Nhi xong, thì trở lại để cho Hêrôđê biết rõ chắc chắn chỗ Hài Nhi ở. Mục đích của nhà vua không phải để đến chiêm bái Chúa Hài Nhi, nhưng để cho người tìm đến giết Hài Nhi, vì vua sợ khi lớn lên Hài Nhi sẽ chiếm ngôi vua của ông và dòng dõi ông. Bài Đọc 1 (Isaia 60,1-6): Tiên tri Isaia đã được Thiên Chúa soi sáng và loan báo trước về việc Thiên Chúa giáng sinh làm người để đem lại ơn cứu độ cho dân Do Thái và toàn thể nhân loại, qua những lời văn theo thể "khải huyền" một cách bóng bẩy. Trong Bài Đọc 2 (Êphêsô 3,2-3.5-6), Thánh Phaolô nói đến việc Thiên Chúa giáng trần để cứu độ nhân loại đã được "Thần Trí Chúa mặc khải cho các Tiên tri, rồi đến các Tông đồ... Nhờ Tin Mừng, các dân ngoài Do Thái cũng được thừa tự, được đồng một thân thể, và cùng thông phần với lời hứa của Thiên Chúa, trong Chúa Giêsu Kitô."
Trong Thánh lễ hôm nay, chúng ta hãy cầu xin Chúa cho chúng ta luôn sống đạo tốt đẹp, trở nên những "ngôi sao sáng" để chiếu tỏa Đức Tin cho mọi người mà chúng ta gặp gỡ trong cuộc sống hằng ngày.
CHÚA NHẬT LỄ CHÚA GIÊSU CHỊU PHÉP RỬA (Ngày 13/1): Chúng ta nhớ lại, khi ông bà nguyên tổ Adam và Eva phạm tội, đã bị Thiên Chúa lên án phạt ông bà và cả dòng dõi loài người (gọi là Tội Nguyên Tổ hay Tội Tổ Tông Truyền). Nhưng đồng thời Thiên Chúa cũng hứa sẽ sai "Đấng Thiên Sai" giáng trần để chuộc tội cho ông bà và nhân loại (xem sách Sáng Thế, đoạn 3). Các Tiên tri trong Cựu Ước đã loan báo về "Đấng Thiên Sai" cho dân chúng. Khi "thời gian viên mãn", Đấng Kitô là Con Một Đức Chúa Cha đã được sai đến và đã được thụ thai bởi phép Chúa Thánh Thần trong lòng Đức Maria trọn đời đồng trinh và đã sinh ra trong hang đá Belem và được đặt tên là Giêsu (như Thiên thần đã nói trước) (xem lại các Bài Phúc Âm trong các Thánh lễ Giáng Sinh).
Thánh Gioan Baotixita đã được Thiên Chúa chọn như vị Tiên tri cuối cùng trong Cựu Ước, để dọn đường cho Đấng Thiên Sai đến (vì thế, ngài cũng được gọi là "Thánh Gioan Tiền Hô"). Trong khi rao giảng cho dân chúng biết ăn năn sám hối để dọn lòng cho Đấng Cứu thế, Thánh Gioan đã làm Phép Rửa Thống Hối (đây chỉ là Phép Rửa Thống Hối chứ không phải là Bí tích Rửa Tội Chúa Giêsu sẽ ban sau này) cho dân chúng tại dòng sông Giodan (vì thế, Thánh Gioan cũng được gọi là "Thánh Gioan Tẩy Giả" - "Gioan Baotixiata").
Trong Thánh lễ "Chúa Giêsu Chịu Phép Rửa" hôm nay, chúng ta kính nhớ việc Chúa Giêsu đến dòng sông Giodan để chịu phép Rửa Thống Hối của Thánh Gioan Tẩy Giả.
Bài Phúc Âm (Luca 3,15-16.21-22) ghi lại việc dân chúng đến chịu Phép Rửa Thống Hối của Thánh Gioan và thắc mắc hỏi Thánh Gioan có phải là Đấng Kitô không. Thánh Gioan đã thẳng thắn trả lời: "Phần tôi, tôi rửa anh em trong nước; nhưng Đấng cao trọng hơn tôi đang đến, và tôi không xứng đáng cởi dây giày cho Người, chính Người sẽ rửa anh em trong Chúa Thánh Thần và trong lửa (Thánh Gioan báo trước về Bí tích Rửa Tội Chúa Giêsu sẽ ban sau này). Bài Phúc Âm hôm nay cũng ghi lại "sau khi Chúa Giêsu chịu Phép Rửa xong và khi Người cầu nguyện, thì trời mở ra và Chúa Thánh Thần, lấy hình chim bồ câu, ngự xuống trên Người, và có tiếng từ trời phán ra: “Con là Con yêu dấu của Cha, con đẹp lòng Cha mọi đàng." Trong Bài Đọc 1 (Isaia 42,1-4.6-7), Tiên tri Isaia đã loan báo trước một cách "khải huyền" về Đấng Kitô sẽ được Thiên Chúa Cha sai đến trần gian khi thời gian viên mãn. "Ngài sẽ là ánh sáng của muôn dân, người sẽ mở mắt cho người mù, đưa ra khỏi tù những người bị xiềng xích, đưa ra khỏi ngục những người ngồi trong tối tăm!" Bài Đọc 2 (Công vụ Tông đồ 10,34-38) ghi lại bài giảng của Thánh Phêrô nói về việc "Chúa Giêsu Kitô Thánh Nazareth được Chúa Thánh Thần xức dầu tấn phong cho Người", đã ra đi rao giảng "toàn cõi Giuđêa, khởi từ Galilêa", rồi đã chịu chết để cứu chuộc nhân loài, và đã sống lại và lên trời vinh hiển để mở đường về trời cho chúng ta.
CHÚA NHẬT 2 THƯỜNG NIÊN (Ngày 20/1): Chúa Giêsu sinh ra tại thành Belem (gần thủ Đô Giêrusalem) và lớn lên tại làng Nazareth cho đến khi "trạc 30 tuổi" (Luca 3,23), Ngài mới ra đi rao giảng, và bắt đầu bằng việc đến dòng sông Giordan để chịu Phép Rửa của Thánh Gioan Baotixita (xem "Lễ Chúa Giêsu Chịu Phép Rửa"); sau đó Ngài và các môn đệ cùng với Mẹ Maria và anh em họ hàng đến dự tiệc cưới tại Cana xứ Galilêa, và ở đó Chúa Giêsu đã làm phép lạ cho "sáu vò nước hoá thành rượu ngon" do lời bầu cử của Đức Mẹ (xem Bài Phúc Âm Chúa Nhật hôm nay: Gioan 2,1-11). Đây là phép lạ đầu tiên Chúa Giêsu đã làm để mở đầu cuộc sống công khai ra đi rao giảng của Chúa để "tỏ vinh quang của Chúa và các môn đệ đã tin Chúa". Trong Bài Đọc 1 hôm nay (Isaia 62,1-5), Tiên tri Isaia đã tiên báo về ngày Chúa Cứu Thế giáng trần để cứu chuộc nhân loại: "Đấng Công Chính sẽ xuất hiện như ánh sáng... Đấng cứu độ Sion đến như ngọn đuốc sáng ngời..." để tỏ vinh quang Thiên Chúa cho mọi dân tộc trên mặt đất, đem hạnh phúc cho mọi người, cho các bậc vợ chồng, cho các gia đình. Trong Bài Đọc 2 (1 Côrintô 12,4-11), Thánh Phaolô nói cho chúng ta biết: "Tuy có nhiều ơn huệ khác nhau Thiên Chúa ban cho chúng ta tuỳ theo ơn gọi của mỗi người để phục vụ Giáo Hội Chúa (như linh mục, tu sĩ nam nữ hay giáo dân); nhưng chỉ có một Chúa Thánh Thần duy nhất. Vậy dù chức vụ khác nhau, địa vị khác nhau, chúng ta hãy đoàn kết nên một để phục vụ Chúa và Giáo Hội, xa tránh mọi mầm móng chia rẽ trong Cộng Đoàn, trong Gia Đình Giáo Hội.
CHÚA NHẬT 3 THƯỜNG NIÊN (Ngày 27/1): Các Bài Đọc trong Thánh Lễ Chúa Nhật hôm nay, tiếp nối các tư tưởng tuần trước để nói về Đấng Cứu Thế đến để rao giảng ơn cứu độ, Ngài chính là Chúa Giêsu Kitô. Bài Phúc Âm (Luca 1,1-4; 4,14-21) ghi lại việc Chúa Giêsu đi rao giảng khắp miền Giuđêa và được mọi người ưa thích lắng nghe và chúc tụng Chúa. Chúa Giêsu cũng về cả quê hương Nazareth và vào Hội Đường rao giảng và đọc ngay đoạn sách của Tiên tri Isaia đã loan báo về ngày Chúa đến và bây giờ được thực hiện nơi chính Chúa Giêsu: "Thánh Thần Chúa ngự trên tôi, xức dầu cho tôi, sai tôi đi rao giảng Tin Mừng cho người nghèo khó..." Bài Đọc 1 (Nêhêmia 8,2-4.5-6.8-10) ghi lại việc Tư tế Esdra đọc sách Luật cho dân chúng và mọi người đều nghe hiểu và cảm động khóc lóc, và phủ phục trước ngai Thiên Chúa để thờ lạy, và Tư tế Esdra và các thầy Lêvi khuyên bảo mọi người hãy vui mừng lên vì đây là ngày của Thiên Chúa, ngày Chúa ban ơn cứu độ cho dân Ngài. Đoạn sách này ám chỉ về ngày Chúa Cứu Thế đến để rao giảng Tin Mừng cứu rỗi cho Dân Chúa. Trong Bài Đọc 2 (1 Côrintô 12,12-30), Thánh Phaolo sánh ví Giáo Hội Chúa như một Thân Thể Mầu Nhiệm mà từ các Thánh Tông đồ đến mỗi thành phần trong Giáo Hội (trong đó có mỗi người chúng ta), đều gắn bó nên một thân thể để xây dựng Hội Thánh Chúa nhờ sức hoạt động của cùng một Chúa Thánh Thần. Hơn nữa, chúng ta cùng chịu một Phép Rửa; cho nên tất cả là một trong Chúa, "dù là người Do Thái hay Hy Lạp, tự do hay nô lệ".
Vậy theo lời Thánh Phaolô dạy, chúng ta hãy sống đoàn kết nên một trong Chúa Giêsu là đầu và chúng ta là các chi thể, để kết hợp thành một Thân Thể Mầu Nhiệm, dù bề ngoài chúng ta khác biệt về màu da, chủng tộc, tiếng nói,...
Trong tháng đầu năm mới 2013 này, cũng là Năm Đức Tin, chúng ta hãy cầu xin Chúa, nhờ lời Mẹ Maria và các Thánh chuyển cầu, ban cho chúng ta luôn sống Đức Tin mạnh mẽ và đoàn kết thương yêu nhau để cũng cố và phát triễn Đức Tin cho chúng ta, cho con cháu chúng ta, và rao giảng Đức Tin cho mọi người mà chúng ta gặp gỡ trong sinh hoạt hằng ngày.
Xin Chúa chúc lành và ban bình an cho chúng ta, gia đình chúng ta, cho Dân Tộc Việt Nam chúng ta, cho toàn thể thế giới, nhất là những nơi đang có chiến tranh, hận thù, giết hại lẫn nhau.
Lm. Anphong Trần Đức Phương