TT (Thành phố Vatican, 11/1/2021, CNA, Courtney Mares) - Đức Giáo hoàng Phanxcô đã ban hành tự sắc hôm thứ Hai nhằm thay đổi giáo luật để cho phép phụ nữ phục vụ với tư cách là thừa tác viên đọc sách (lectors) và giúp lễ (acolytes).
Trong tự sắc "Spiritus Domini [Thần Khí Chúa]", được ban hành vào ngày 11 tháng Giêng, Đức Giáo hoàng đã thay đổi điều 230 triệt 1 của Bộ Giáo luật thành: "Các giáo dân có đủ tuổi và điều kiện do nghị định của hội đồng giám mục ấn định, có thể lãnh tác vụ đọc sách hoặc giúp lễ, qua một nghi lễ phụng vụ đã quy định. Tuy nhiên, việc trao tác vụ này không cho họ quyền được Giáo Hội trợ cấp hoặc trả lương."
Trước sự thay đổi này, luật nói rằng "những giáo dân có đủ tuổi và trình độ theo nghị định của hội đồng giám mục có thể được nhận vào một cách ổn định thông qua các nghi thức phụng vụ quy định cho các tác vụ đọc sách và giúp lễ".
Tác vụ đọc sách và giúp lễ là những chức vụ được công nhận công khai bởi Giáo hội. Các vai trò từng được coi là "thừa tác vụ thánh chức phụ" trong truyền thống của Giáo hội và đã được Đức Giáo hoàng Phaolô VI đổi thành các tác vụ. Theo luật của Giáo hội, "trước khi bất kỳ ai được thăng làm phó tế vĩnh viễn hoặc chuyển tiếp, người đó phải nhận được các tác vụ đọc sách và giúp lễ".
Đức Thánh Cha Phanxicô đã viết một bức thư cho Đức Hồng y Luis Ladaria, tổng trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, giải thích quyết định của ngài về việc thừa nhận phụ nữ vào các tác vụ đọc sách và giúp lễ. Trong lá thư, Đức Thánh Cha nhấn mạnh sự khác biệt giữa các tác vụ "được thiết lập" (hoặc "giáo dân") và các tác vụ "được phong chức", và bày tỏ hy vọng rằng việc mở các tác vụ giáo dân này cho phụ nữ có thể "biểu lộ tốt hơn phẩm giá rửa tội chung của các thành viên của Dân Chúa".
Ngài nói: "Tông đồ Phaolô phân biệt giữa các ân tứ-đặc sủng ('sủng-ái [charismata]' và việc phục vụ [diakoniai] - [tác vụ] [x. Rm 12, 4ff và 1Cr 12, 12ff]). Theo truyền thống của Giáo hội, các hình thức khác nhau mà các đặc sủng thực hiện khi chúng được công nhận công khai và được cung cấp cho cộng đồng và sứ mệnh của nó ở dạng ổn định được gọi là thừa tác vụ", Đức Thánh Cha viết trong lá thư công bố ngày 11/1.
"Trong một số trường hợp, thừa tác vụ có nguồn gốc từ một bí tích cụ thể, Truyền Chức Thánh: đây là các chức vụ 'được truyền chức', giám mục, tư tế, phó tế. Trong những trường hợp khác, thừa tác vụ được giao phó, với một hành động phụng vụ của giám mục, cho một người đã lãnh nhận Bí tích Rửa Tội và Thêm Sức và người được công nhận các đặc sủng cụ thể, sau một hành trình chuẩn bị đầy đủ: sau đó chúng ta nói về các thừa tác vụ 'được thiết lập'."
Đức Thánh Cha lưu ý rằng ngày nay "có một sự cấp bách lớn hơn bao giờ hết để tái khám phá ra trách nhiệm đồng trách nhiệm của tất cả những người đã được rửa tội trong Giáo hội, và đặc biệt là sứ mệnh của giáo dân".
Ngài nói rằng Thượng Hội đồng Amazon năm 2019 "báo hiệu sự cần thiết phải suy nghĩ về 'những con đường mới cho chức vụ thừa tác viên của giáo hội', không chỉ cho Giáo hội Amazon, mà cho toàn thể Giáo hội, trong nhiều tình huống khác nhau".
"Điều cấp thiết là họ phải được thăng tiến và trao các thừa tác vụ cho nam giới và phụ nữ... Chính Giáo hội của những người nam và nữ đã được rửa tội mà chúng ta phải củng cố bằng cách thúc đẩy chức vụ và trên hết, nhận thức về phẩm giá của Bí tích Rửa Tội", Đức Thánh Cha Phanxicô nói, trích dẫn tài liệu cuối cùng của Thượng Hội đồng.
Đức Giáo hoàng Phaolô VI đã bãi bỏ các tiểu thừa tác phụ (và tác vụ [subdiaconate]) và thành lập các tác vụ dọc sách và giúp lễ trong tự sắc, "Ministeria quaedam", được ban hành vào năm 1972. "Tác vụ giúp lễ được thành lập để giúp phó tế và phục vụ linh mục. Vì thế, người đó có bổn phận lo việc phục vụ bàn thờ, giúp phó tế và linh mục trong các cử hành phụng vụ, đặc biệt là trong việc cử hành Thánh Lễ", Đức Phaolô VI viết.
Những trách nhiệm tiềm tàng đối với một thừa tác viên bao gồm việc cho Rước Lễ như một thừa tác viên đặc biệt nếu những thừa tác viên đó không có mặt, công khai bày tỏ Bí tích Thánh Thể để các tín hữu tôn thờ trong những trường hợp bất thường, và "sự chỉ dẫn của các tín hữu khác, những người, tạm thời căn bản, giúp phó tế và linh mục trong các dịch vụ phụng vụ bằng cách mang sách lễ, thánh giá, nến...".
"Ministeria quaedam" nói: "Thừa tác viên giúp lễ, được định mệnh đặc biệt để phục vụ bàn thờ, học tất cả những quan niệm liên quan đến việc thờ phượng công cộng thần thánh và cố gắng hiểu ý nghĩa tâm linh và mật thiết của nó: bằng cách này, ngưới đó có thể tự dâng mình mỗi ngày, hoàn toàn đối với Chúa và trong đền thờ, một tấm gương cho tất cả mọi người về hành vi nghiêm túc và tôn trọng của người ấy, và cũng có tình yêu chân thành đối với thân thể mầu nhiệm của Chúa Kitô, hoặc dân Chúa, và đặc biệt là đối với những người yếu đuối và bệnh tật."
Trong sắc lệnh của mình, Đức Phaolô VI viết rằng người đọc sách "được thiết lập cho tác vụ thích hợp với người ấy, để đọc lời Chúa trong cộng đoàn phụng vụ".
"Người đọc, cảm thấy trách nhiệm của chức vụ đã nhận, nên làm tất cả những gì có thể và sử dụng những phương tiện thích hợp để thu nhận mỗi ngày một cách trọn vẹn hơn tình yêu ngọt ngào và sống động cũng như sự hiểu biết về Sách Thánh, để trở thành một môn đồ hoàn hảo hơn của Chúa", sắc lệnh cho biết.
Trong thư, Đức Thánh Cha Phanxicô nói rằng nó tuỳ thuộc vào hội đồng giám mục địa phương để thiết lập các tiêu chí thích hợp để phân định và chuẩn bị các ứng cử viên cho các tác vụ đọc và giúp lễ trong địa phận của các ngài.
"Cung cấp cho giáo dân ở cả hai giới khả năng tiếp cận với tác vụ đọc sách và giúp lễ, nhờ việc họ tham gia vào chức tư tế rửa tội, sẽ làm tăng sự công nhận, cũng qua một hành động phụng vụ (thể chế), về sự đóng góp quý báu mà nhiều người Giáo dân, kể cả phụ nữ, cống hiến cho cuộc sống và sứ mệnh của Giáo hội", Đức Thánh Cha Phanxicô viết.
Tông thư dưới dạng Tự sắc “Spiritus Domini”, của Đức Thánh Cha Phanxicô
Thần Khí của Chúa Giêsu, nguồn mạch thường hằng của sự sống và sứ mệnh của Giáo Hội, phân phát cho các thành phần dân Chúa những ân sủng để mỗi người, theo những cách khác nhau, góp phần vào việc xây dựng Giáo Hội và loan báo Tin Mừng. Những đặc sủng này, được gọi là thừa tác vụ vì chúng được Giáo hội công khai công nhận và thiết định, được cung cấp cho cộng đồng và sứ mệnh của cộng đồng ở dạng ổn định.
Trong một số trường hợp, sự đóng góp thừa tác này có nguồn gốc từ một bí tích cụ thể, là Bí tích Truyền Chức Thánh. Các thừa tác vụ khác, trong suốt lịch sử, đã được thiết lập trong Giáo Hội và được giao phó qua một nghi thức phụng vụ không có nguồn gốc bí tích cho cá nhân tín hữu, như một hình thức thực hiện cụ thể chức tư tế được lãnh nhận qua Phép Rửa Tội; và như một cách hỗ trợ cho chức vụ cụ thể của các giám mục, linh mục và phó tế.
Theo một truyền thống đáng kính, Thánh Giáo hoàng Phaolô Đệ Lục đã quy định trong Tông thư dưới dạng Tự sắc Ministeria Quaedam (Một số thừa tác vụ - ngày 17 tháng 8 năm 1972) rằng việc tiếp nhận “các thừa tác vụ giáo dân” là tiền đề chuẩn bị cho việc lãnh nhận Bí tích Truyền Chức Thánh, mặc dù những thừa tác vụ này cũng được phong cho những nam giáo dân phù hợp khác.
Một số kỳ họp của các Thượng Hội đồng Giám mục đã nhấn mạnh sự cần thiết phải điều tra về mặt giáo lý chủ đề này, để nó đáp ứng với bản chất của các đặc sủng nói trên và nhu cầu của thời đại, cũng như đưa ra sự hỗ trợ thích hợp cho vai trò phúc âm hóa của cộng đồng Giáo hội.
Chấp nhận những khuyến nghị này, một sự phát triển giáo lý đã đạt được trong những năm gần đây làm nổi bật cách thức một số thừa tác vụ do Giáo hội thiết lập có nền tảng dựa trên tình trạng chung của những người được rửa tội và chức tư tế vương giả nhận được trong Bí tích Rửa Tội; về cơ bản chúng khác biệt với thừa tác vụ thánh chức được lãnh nhận qua Bí tích Truyền Chức Thánh. Trên thực tế, một thực hành được củng cố trong Giáo hội Latinh cũng đã xác nhận rằng các thừa tác vụ giáo dân, dựa trên Bí tích Rửa tội, như vậy có thể được giao phó cho tất cả các tín hữu, những người thích hợp, cả nam lẫn nữ, theo những gì đã ngầm được cung cấp bởi triệt 2, điều 230.
Do đó, sau khi nghe ý kiến của các Bộ có thẩm quyền, tôi đã quyết định đưa ra việc sửa đổi triệt 1, điều 230 của Bộ Giáo luật. Tôi quyết định rằng triệt 1, điều 230 của Bộ Giáo luật trong tương lai được quy định:
“Các giáo dân có đủ tuổi và điều kiện do nghị định của Hội đồng Giám mục ấn định, có thể lãnh tác vụ đọc sách hoặc giúp lễ, qua một nghi lễ phụng vụ đã quy định. Tuy nhiên, việc trao tác vụ này không cho họ quyền được Giáo Hội trợ cấp hoặc trả lương.”
Tôi cũng ra lệnh sửa đổi các điều khoản khác, có hiệu lực pháp luật, có liên quan đến thay đổi này.
Những gì tôi đã đề cập đến trong Tông thư dưới dạng Tự sắc, tôi truyền rằng nó có sức mạnh vững chắc và ổn định, bất chấp bất cứ điều gì ngược lại, ngay cả khi điều đó đáng được đề cập đặc biệt, và truyền công bố trên tờ Quan sát viên Rôma, và có hiệu quả thi hành ngay lập tức, và sau đó được xuất bản trong công báo chính thức của Toà Thánh Acta Apostolicae Sedis.
Làm tại Đền thờ Thánh Phêrô, Rôma vào ngày 10 tháng Giêng năm 2021, Lễ Chúa Chịu Phép Rửa, năm thứ tám trong triều đại giáo hoàng của tôi.
Giáo hoàng Phanxicô