Sáng thứ Tư ngày 29/1, như thường lệ, Đức Thánh Cha có buổi tiếp kiến chung tại Hội trường Phaolô VI với sự hiện diện của khoảng 10.000 tín hữu. Đức Thánh Cha có bài giáo lý thứ ba trong loạt bài giáo lý của Năm Thánh với chủ đề “Chúa Giêsu Kitô niềm hy vọng của chúng ta”.
Trước khi bắt đầu bài giáo lý, các tín hữu lắng nghe bài Tin Mừng theo Thánh Matthêu (Mt 1,18-21):
Sau đây là gốc tích Đức Giêsu Kitô: bà Maria, mẹ Người, đã thành hôn với ông Giuse. Nhưng trước khi hai ông bà về chung sống, bà đã có thai do quyền năng Chúa Thánh Thần. Ông Giuse, chồng bà, là người công chính và không muốn tố giác bà, nên mới định tâm bỏ bà cách kín đáo. Ông đang toan tính như vậy, thì kìa sứ thần Chúa hiện đến báo mộng cho ông rằng : “Này ông Giuse, con cháu Đavít, đừng ngại đón bà Maria vợ ông về, vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần. Bà sẽ sinh con trai và ông phải đặt tên cho con trẻ là Giê-su, vì chính Người sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi của họ.”
Sau khi bài Tin Mừng được công bố bằng nhiều thứ tiếng khác nhau, Đức Thánh Cha bắt đầu bài giáo lý:
Bài giáo lý của Đức Thánh ChaAnh chị em thân mến, chào anh chị em!
Hôm nay, chúng ta tiếp tục chiêm ngắm Đức Giêsu trong mầu nhiệm nguồn gốc của Người qua trình thuật của các Tin Mừng thời thơ ấu.
Nếu Thánh Luca trình bày mầu nhiệm ấy qua góc nhìn của người mẹ, Đức Trinh Nữ Maria, thì thánh Mátthêu lại đặt chúng ta vào góc nhìn của Thánh Giuse, người đảm nhận vai trò làm cha hợp pháp của Đức Giêsu, đưa Người vào dòng dõi Giesê và liên kết Người với lời hứa dành cho vua Đavít.
Thật vậy, Đức Giêsu chính là niềm hy vọng của Israel đã được hoàn tất: Người là dòng dõi được hứa ban cho vua Đavít (x. 2 Sm 7,12; 1 Sb 17,11), Đấng làm cho nhà Đavít trở nên “được chúc phúc đến muôn đời” (2 Sm 7,29); Người là chồi non mọc lên từ gốc Gie-sê (x. Is 11,1), “mầm non công chính” được sai đến để trị vì như một vị vua đích thực, biết thực thi công lý và chính trực (x. Gr 23,5; 33,15).
Thánh Giuse xuất hiện trong Tin Mừng Mátthêu như vị hôn phu của Đức Maria. Đối với người Do Thái, thời kỳ đính hôn đã là một sự ràng buộc pháp lý thực sự, chuẩn bị cho hôn nhân sẽ được cử hành sau khoảng một năm. Chính lúc ấy, người phụ nữ rời sự bảo hộ của cha mình để bước vào gia đình của chồng, sẵn sàng đón nhận thiên chức làm mẹ.
Chính trong khoảng thời gian này, Thánh Giuse khám phá ra rằng Đức Maria đã mang thai. Tình yêu của ngài bị thử thách cách nặng nề. Trước một hoàn cảnh như vậy, mà theo luật sẽ dẫn đến việc huỷ bỏ hôn ước, thì Lề Luật Do Thái đưa ra hai giải pháp: hoặc là một hành động mang tính công khai, như việc đưa người phụ nữ ra tòa; hoặc một hành động riêng tư, như viết một lá thư ly dị.
Thánh Mátthêu mô tả thánh Giuse là “người công chính” (zaddiq), nghĩa là một người sống theo Lề Luật của Chúa, lấy đó làm nguồn cảm hứng trong mọi hoàn cảnh của cuộc đời. Chính vì thế, khi đối diện với biến cố này, thánh Giuse không hành động theo cảm tính hay sợ hãi khi đón nhận Đức Maria, nhưng để cho sự khôn ngoan của Thiên Chúa hướng dẫn. Ngài chọn cách lặng lẽ rời xa Mẹ Maria (x. Mt 1,19). Chính sự khôn ngoan này giúp ngài không sai lầm và mở lòng ra để đón nhận tiếng Chúa.
Qua đó, Thánh Giuse Nazareth gợi nhớ đến một nhân vật khác trong Kinh Thánh: ông Giuse, con của tổ phụ Giacóp, người được mệnh danh là “bậc thầy của những giấc mơ” (x. St 37,19), được cha hết lòng yêu thương nhưng bị các anh em ganh ghét, và rồi được Thiên Chúa nâng lên hàng cận thần của vua Pharaô.
Vậy Thánh Giuse Nazareth đã mơ thấy gì? Ngài mơ về phép lạ Thiên Chúa thực hiện nơi Đức Maria, và cả phép lạ Thiên Chúa thực hiện nơi chính ngài: nhận lấy vai trò làm cha, một người cha biết chăm sóc, bảo vệ và truyền lại gia sản vật chất lẫn tinh thần. Cung lòng của Đức Maria đang cưu mang lời hứa của Thiên Chúa, một lời hứa mang một danh xưng đem lại ơn cứu độ cho toàn thể nhân loại (x. Cv 4,12): Giêsu, Thiên Chúa là Đấng cứu độ chúng ta.
Trong giấc ngủ, Thánh Giuse nghe thấy lời này: “Này ông Giuse, con cháu Đavít, đừng ngại đón bà Maria vợ ông về, vì người con bà cưu mang là do quyền năng Chúa Thánh Thần. Bà sẽ sinh con trai và ông phải đặt tên cho con trẻ là Giêsu, vì chính Người sẽ cứu dân Người khỏi tội lỗi của họ” (Mt 1,20-21). Đứng trước sự mạc khải ấy, Thánh Giuse không yêu cầu thêm dấu chỉ nào khác, nhưng hoàn toàn tín thác vào Thiên Chúa, đón nhận giấc mơ của Thiên Chúa dành cho mình và cho vị hôn thê của mình. Nhờ đó, ngài bước vào ân sủng của những ai biết sống lời hứa của Thiên Chúa với đức tin, đức cậy và đức mến.
Trong tất cả những điều ấy, Thánh Giuse không nói một lời nào, nhưng ngài tin, hy vọng và yêu mến. Ngài không nói những lời hoa mỹ, nhưng diễn tả bằng hành động cụ thể. Ngài thuộc về dòng dõi những người mà Thánh Giacôbê gọi là những người biết “biến Lời Chúa thành hành động” (x. Gc 1,22), thành xác thịt, thành sự sống. Thánh Giuse tín thác vào Thiên Chúa và vâng phục Người: “Tâm hồn ngài luôn tỉnh thức với Chúa... và điều đó tự nhiên trở thành sự vâng phục” (Bênêđictô XVI, Thời thơ ấu của Chúa Giêsu, Milano-Città del Vaticano 2012, tr. 57).
Anh chị em thân mến, chúng ta cũng xin Chúa ban cho chúng ta ân sủng biết lắng nghe nhiều hơn là nói, ân sủng biết mơ những giấc mơ của Thiên Chúa và biết đón nhận Đức Kitô với trách nhiệm, Đấng đã sống và lớn lên trong cuộc đời chúng ta từ giây phút lãnh nhận Phép Rửa của chúng ta. Cảm ơn anh chị em!
Đức Thánh Cha chúc mừng Năm Mới
Trong lời chào các tín hữu nói tiếng Trung vào cuối buổi tiếp kiến, Đức Thánh Cha chúc mừng Năm Mới đến tất cả các nước tại Đông Á và nhiều nơi trên thế giới đang mừng Năm Mới. Ngài cầu xin Chúa ban bình an, phúc lành và sức khoẻ cho từng người trong Năm Mới.
Cuối cùng, Đức Thánh Cha cùng những người hiện diện hát Kinh Lạy Cha bằng tiếng Latinh và ban phép lành cho tất cả mọi người.