Giáo triều Roma là một hệ thống các cơ quan điều hành trung ương, được Đức Giáo hoàng trao quyền để phục vụ tại thành Vatican và Giáo hội hoàn vũ.

Từ thế kỷ IV, hệ thống này mới chỉ là Văn phòng Chưởng ấn Toà Thánh, có nhiệm vụ soạn thảo và tống đạt các sắc chỉ, văn thư quan trọng. Sau dần dần phát triển thành những uỷ ban đặc biệt do các vị hồng y và giám chức đứng đầu. Từ giữa thế kỷ XVI, giáo triều có hình thức gần giống như ngày nay.

Từ năm 1963, Đức Giáo hoàng Paulus VI ra lệnh nghiên cứu việc tổ chức lại giáo triều. Sau 4 năm làm việc, ngài ban hành Tông hiến Regimini Ecclesiae Universae (18-8-1967) để cải tổ giáo triều. Đức Giáo hoàng Joannes Paulus II cũng ban hành tông hiến Pastor Bonus (28-6-1988), để điều chỉnh lại một vài điểm trong việc cải tổ này. Từ ngày 1-3-1989, Giáo triều Roma gồm Phủ Quốc Vụ Khanh, 9 bộ, 3 toà án, 11 hội đồng và 3 văn phòng. Các bộ được coi là cơ quan điều hành, toà án là cơ quan tư pháp, hội đồng là cơ quan cổ vũ, còn văn phòng là cơ quan phục vụ chuyên môn. (Tên các cơ quan và người phụ trách được ghi theo Niên giám 2006 của Tòa Thánh). 

1. Phủ Quốc Vụ Khanh (Secretariat of State)

Quốc Vụ Khanh: Hy. Tarcisio Bertone

Thường vụ: Tgm. Leonardo Sandri

Ngoại giao: Tgm. Giovanni Lajolo

Địa chỉ: Secretariat of State, Palazzo Apostolico, 00120 Vatican City.

Phủ Quốc Vụ Khanh có nhiệm vụ hỗ trợ Đức Giáo hoàng trong các sinh hoạt liên hệ tới Giáo hội toàn cầu. Phủ có 2 phân bộ: Thường vụ và Ngoại giao. Bộ Thường vụ lo các công việc hàng ngày của Toà Thánh, liên kết các hoạt động của giáo triều, chuẩn bị các văn kiện của Đức Giáo hoàng, điều hành các cơ quan truyền thông báo chí của Tòa Thánh và Văn phòng Thống kê Trung ương. Bộ Ngoại giao lo về các quan hệ với các chính quyền dân sự.

2. Các Bộ

2.1. Bộ Giáo lý Đức tin (Congregation for the Doctrine of the Faith)

Tổng trưởng: Hy. William Joseph Levada

Tổng thư ký: Tgm. Angelo Amato, SDB

Địa chỉ: Piazza del S. Uffizio 11, 00193 Rome, Italy.

Bộ có trách nhiệm bảo vệ giáo lý đức tin và luân lý, xem xét các vấn đề về giáo lý, thúc đẩy việc học giáo lý, cổ vũ những nghiên cứu và các hội nghị về vấn đề này. Bộ cũng đánh giá ý kiến của các nhà thần học, lên án những lý thuyết bị coi là sai lạc, sau khi tham khảo ý kiến các giám mục liên hệ; các tác giả có quyền tự biện hộ. Bộ này liên hệ có trách nhiệm điều hành Uỷ ban Giáo hoàng về Thánh kinh và Uỷ ban Thần học.

2.2. Bộ Giáo hội Đông Phương (Congregation for the Oriental Churches)

Tổng trưởng: Hy. Ignace Moussa I Daoud

Tổng thư ký: Tgm. Antonio Maria Vegliò                     

Thành viên: Các thượng phụ giáo chủ của Giáo hội Đông Phương và các tổng giám mục trưởng.

Địa chỉ: Via della Conciliazione 34, 00193 Rome, Italy.

Bộ có thẩm quyền về mọi vấn đề liên quan đến con người và kỷ cương của Giáo hội Đông Phương tại các nước như: Afghanistan, Ai Cập, Albania, Bắc Ethiopia, Bán đảo Sinai, Cyprus, Eritrea, Hy Lạp, Iran, Iraq, Jordan, Libenon, Nam Bulgaria, Palestine, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và cả những cộng đồng dân tộc thiểu số là thành viên của các Giáo hội này, bất kể họ sống ở đâu.

2.3. Bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích (Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments)

Tổng trưởng: Hy. Francis Arinze

Tổng thư ký: Tgm. Albert Malcolm Ranjith

Địa chỉ: Piazza Pio XII 10, 00193 Rome, Italy.

Bộ giám sát mọi việc liên quan đến sự thăng tiến và điều hành phụng vụ trong Giáo hội La Tinh, nhất là các bí tích, ngoại trừ những gì thuộc quyền hạn của Bộ Giáo lý Đức tin và Bộ các Giáo hội Đông phương. Bộ có thẩm quyền cứu xét các đơn xin giải hôn phối thành sự nhưng chưa giao hợp trước khi trình lên Đức Giáo Hoàng.

2.4. Bộ Phong Thánh (Congregation for the Causes of Saints)

Tổng trưởng: Hy. José Saraiva Martins, CMF

Tổng thư ký: Tgm. Edward Nowak

Địa chỉ: Piazza Pio XII 10, 00193 Rome, Italy.

Bộ xử lý các vụ việc liên quan đến việc tuyên phong chân phước và hiển thánh cũng như việc lưu giữ các hài cốt và thánh tích.

2.5. Bộ Giám mục (Congregation for Bishops)

Tổng trưởng: Hy. Giovanni Battista Re

Tổng thư ký: Tgm. Francesco Monterisi

Địa chỉ: Piazza Pio XII 10, 00193 Rome, Italy.

Bộ này lo mọi việc liên quan đến việc chuẩn bị các ứng viên giám mục và quyền tài phán của giám mục, kể cả các Giám hạt quân đội, các cuộc “ thăm viếng Tòa Thánh theo giáo luật” (Vsiata ad limina Sanctorum Apostolorum petri et Pauli).

2.6. Bộ Truyền giảng Phúc Âm cho các Dân tộc (Congregation for the Evangelization of Peoples)

Tổng trưởng: Hy. Ivan Dias

Tổng thư ký: Tgm. Robert Sarah

Đồng Tổng Thư ký:  Tgm. Henryk Hoser, SAC

Địa chỉ: Piazza di Spagna 48, 00187 Rome, Italy.

Bộ hướng dẫn và phối hợp các công cuộc truyền giáo trên khắp thế giới. Thẩm quyền của Bộ bao trùm trên tất cả các vùng truyền giáo được thiết lập để mở rộng vương quốc Chúa Kitô. Bộ chú trọng đến việc nuôi dưỡng ơn gọi truyền giáo, phân chia lĩnh vực hoạt động cho các vùng truyền giáo, thiết lập hàng giáo phẩm và chuẩn bị việc bổ nhiệm giám mục tại các xứ truyền giáo, phát triển hàng giáo sĩ địa phương, vận động sự hỗ trợ về tinh thần và tài chính cho hoạt động truyền giáo.

2.7. Bộ Giáo sĩ (Congregation for the Clergy)

Tổng trưởng: Hy. Darío Castrillón-Hoyos

Tổng thư ký: Tgm. Csaba Ternyák

Địa chỉ: Piazza Pio XII 3, 00193 Rome, Italy.

Bộ chuyên lo những việc liên quan đến đời sống, kỷ luật, quyền lợi và bổn phận của giáo sĩ. Văn phòng 1 lo việc đào tạo và thánh hoá các linh mục. Văn phòng 2 lo việc giảng Lời Chúa và dạy giáo lý. Văn phòng 3 lo việc gìn giữ và quản trị tài sản Giáo Hội, đời sống vật chất của giáo sĩ, đặc biệt là lo chăm sóc các giáo sĩ già yếu bệnh tật.

2.8. Bộ Tu sĩ. Bộ lo về Đời sống Tận Hiến và các Hiệp hội Đời sống Tông đồ (Congregation for Institutes of Consecrated Life and Societies of Apostolic Life).

Tổng trưởng: Hy. Franc Rodé

Tổng thư ký: Tgm. Piergorgio Silvano Nesti, CP

Địa chỉ: Piazza Pio XII 3, 00193 Rome, Italy.

Bộ có thẩm quyền đối với các tổ chức tu trì sống đời tận hiến, các tu hội đời, các tu hội sống đời tông đồ. Bộ lo các việc liên quan đến sự thành lập, bãi bỏ, chuyển đổi các tổ chức tu trì; phê chuẩn hiến chương, nội quy của các hội dòng; canh tân và thích nghi các hội dòng; khích lệ các tu nghị và cổ vũ việc giao hảo, hiệp thông giữa các bề trên thượng cấp của các tổ chức tu trì đó.

2.9. Bộ Giáo dục Công giáo (Congregation for Catholic Education)

Tổng trưởng: Hy. Zenon Grocholewski

Tổng thư ký: Tgm. Michael J. Miller, CSB

Địa chỉ: Piazza Pio XII 3, 0193 Rome, Italy.

Bộ có thẩm quyền trên các tổ chức và hoạt động giáo dục Công giáo. Bộ có 3 văn phòng: Văn phòng 1 phụ trách các vấn đề liên quan tới chủng viện, đào tạo giáo sĩ cho giáo phận, tu sĩ và thành viên của tu hội đời; Văn phòng 2 phụ trách các trường đại học, học viện và cao đẳng Công giáo, cổ vũ sự hợp tác với nhau và với các tổ chức ngoài Công giáo; Văn phòng 3 phụ trách các trường Công giáo dưới bậc đại học. Bộ còn phụ trách việc cổ vũ ơn gọi linh mục.

3. Các Toà án Giáo hoàng (Apostolic Tribunals)

3.1. Toà Ân giải Tối cao (Apostolic Penitentiary)

Chánh án: Hy. James Francis Stafford

Phụ tá: Lm. P. Gianfranco Girotti, OFM.

Địa chỉ: Piazza della Cancelleria 1, 00186 Rome, Italy.

Toà có quyền hạn trong phạm vi toà trong (bí tích hay ngoài bí tích), ra phán quyết về những vấn đề lương tâm, xá giải án phạt dành cho Toà Thánh và Đức Giáo hoàng, miễn trừ nghĩa vụ, tháo gỡ lời khấn, tha thứ và lo về giáo lý của ân xá và ban các ân xá.

3.2. Tối cao Pháp viện (Apostolic Signature)

Tổng trưởng: Hy. Agostino Vallini

Tổng thư ký: Gm.  Velasio De Paolis

Địa chỉ: Pizza della Cancelleria 1, 00186 Rome, Italy.

Đây là toà án tối cao của Giáo Hội để giải quyết những vụ việc liên quan đến thủ tục tố tụng, kiểm tra việc tuân thủ luật lệ và quyền lợi ở mức độ cao nhất. Đây cũng là toà án tối cao của quốc gia Vatican.

3.3. Toà Thượng thẩm (Roman Rota)

Niên trưởng: Đô. Antoni tankiewicz

Địa chỉ: Piazza della Cancelleria 1, 00186 Rome, Italy.