Gioan Maria Phan Ðình Phùng (1891-1944) là một giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ngài là người Việt thứ 4 thụ phong chức vị giám mục.
- Sinh ngày 24 tháng 12 năm 1891 tại làng Kiến Thái, giáo xứ Trì Chính, Phát Diệm (nay thuộc huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình), trong một gia đình quý tộc theo đạo Công giáo.[1]
- Năm 1907, học tại chủng viện Phúc Nhạc. Tháng 3 năm 1913, được gửi sang Giáo Hoàng chủng viện Pénang tiếp tục thụ huấn môn Thần học.
- Ngày 5 tháng 4 năm 1924, thụ phong chức Linh mục và được đề cử làm giáo sư chủng viện Penang.
- Năm 1932, Giám mục Alexandre Marcou Thành bổ nhiệm linh mục Phan Đình Phùng làm giáo sư Đại chủng viện Thượng Kiệm (Phát Diệm), phụ trách môn Thần học.
- Năm 1936, Giám mục Nguyễn Bá Tòng bổ nhiệm linh mục Phan Đình Phùng vào chức vụ Giám đốc Đại chủng viện Thượng Kiệm kiêm Tổng quản giáo phận Phát Diệm.
Khi giám mục Nguyễn Bá Tòng già yếu đã tiến cử ngài vào chức vị Giám mục phó kế vị. Ngày 2 tháng 6 năm 1940, Tòa Thánh đã ra sắc chỉ tôn phong ngài là Giám mục hiệu tòa Marciana và bổ nhiệm ngài vào chức vụ Giám mục phó Phát Diệm. Lễ tấn phong Giám mục được tiến hành vào ngày 3 tháng 12 năm 1940 tại Phát Diệm, do Đức Khâm sứ Tòa Thánh Antonin Drapier với sự phụ phong của hai Giám mục Nguyễn Bá Tòng và Louis De Cooman Hành[2]. Khẩu hiệu giám mục của ngài là "Lạy Chúa con yêu mến Chúa".
Ngày 7 tháng 12 năm 1943, ngài kế vị chức vụ Giám mục Chính tòa Phát Diệm, thay cho Giám mục Nguyễn Bá Tòng vừa nghỉ hưu. Tuy nhiên, chỉ sau hơn 5 tháng cai quản Giáo phận, ngài đột ngột qua đời vào ngày 28 tháng 5 năm 1944 tại tu viện Châu Sơn, Nho Quan, hưởng thọ 53 tuổi.
Giám mục Phan Đình Phùng được an táng trong nhà thờ Chính tòa Phát Diệm, bên cạnh mộ của giám mục Alexandre Marcou.
Chú thích:
1. Một số tài liệu ghi ngài là hậu duệ của đại thần Phan Định Tuân. Tài liệu VietGle ghi thân phụ của ngài là Phan Đình Tuân.
2. Có tài liệu ghi là Giám mục Nguyễn Bá Tòng và Giám mục Hồ Ngọc Cẩn
Tham Khảo:
- Hội đồng Giám mục Việt Nam
- Giám mục Phan Đình Phùng
- Việt Nam Giáo sử, Quyển II, linh mục Phan Phát Huồn.
- Tài liệu đánh máy của Tu viện Phước Sơn, Bình Triệu, Thủ Đức.
- Notabilitéa d’Indochine.